Ўзбекистон республикаси адлия вазирлиги

Savol: 1) Prokuror o‘z da’vosidan voz kechishga haqlimi?
2) Prokurorning da’vodan voz kechishi qanday oqibatlarga olib keladi?
4-BOB. FUQAROLIK PROTSESSIDA
ISBOTLASH VA DALILLAR


4.1. Fuqarolik protsessida isbotlash tushunchasi va predmeti
Fuqarolik sud ishlarini yuritishning muhim tarkibiy qismi qonuniy, asosli va adolatli hal qiluv qarori qabul qilish maqsadida ko‘rilayotgan ishdagi holatlar va faktlarning haqqoniyligini isbotlash masalalari hisoblanadi. Ma’lumki, sudda dalillardan faktik holatlarni belgilash maqsadida foydalaniladi. Sud bironbir fuqarolik ishini undagi mavjud holatlarni aniqlamasdan turib hal etishi mumkin emas.
Ma’lumki, dalil voqelikning haqiqiy (faktik) holatini belgilashda muhim ahamiyat kasb etadi. Sud ishning holatini aniqlamay turib, biron bir fuqarolik ishni mazmunan hal qila olmaydi. Sud fuqarolar va tashkilotning qonun bilan qo‘riqlanadigan huquqlarini himoya qilish kabi asosiy vazifasini to‘liq amalga oshirishi uchun, avvalo, da’vogar talab qilayotgan da’vosida haqiqatan ham uning huquqi mavjudligini; uning aynan nimada ifodalanishini; ma’lum bir majburiyat javobgarga tegishliligi to‘g‘risidagi huquq mavjud ekanligini belgilashi, ya’ni nizolashuvchining huquqiy munosabatlarini aniqlashi kerak. Biroq huquq va majburiyat o‘z-o‘zidan vujudga kelmaydi. Ularning vujudga kelishi, o‘zgarishi va bekor bo‘lishi qonunda ma’lum yuridik faktlarning mavjudligi bilan bog‘lanadi. Shu sababli, nizoli huquqiy munosabatlarni aniqlash uchun haqiqatda qanday yuridik faktlar sodir bo‘lganligini belgilash muhim ahamiyat kasb etadi.
Fuqarolik protsessida ish uchun muhim bo‘lgan dalillarni aniqlash borasidagi faoliyat sud orqali amalga oshiriladi va u “dalillarni isbotlash”, deb nomlanadi. O‘z navbatida, sud tomonidan aniqlanishi lozim bo‘lgan holatlar isbotlash predmeti deb atalsa, ish uchun ahamiyatga ega bo‘lgan holatlarni isbotlash amalga oshiriladigan vositalar sudga oid dalillar deyiladi.
Tortishuvchilik prinsipiga muvofiq, sud taraflarga ish bo‘yicha dalillar to‘plashga ko‘maklashadi, agar qo‘shimcha dalillar taqdim etish taraflar va ishda ishtirok etuvchi boshqa shaxslar uchun qiyinchilik tug‘dirsa, sud ularning iltimosnomasiga ko‘ra dalillar to‘plashda ularga yordam ko‘rsatadi.