Zbekiston respublikasi adliya vazirligi toshkent davlat yuridik universiteti

14.7. HUQUQ ANALOGIYASI VA QONUN ANALOGIYASI


Huquq analogiyasi – bu muayyan yuridik ish (munosabat)ni huquqning asosiy tamoyillari va ma'nosidan kelib chiqqan holda ko‘rib hal etish.
Qonun analogiyasi – bu o‘z ahamiyati va harakatlariga ko‘ra o‘xshash bo‘lgan ijtimoiy munosabatlarni (o‘zini emas) tartibga solishga qaratilgan muayyan yuridik ishni huquq normalari asosida hal etish.
Huquqni qo‘llash subyektlari qonun va huquq analogiyasidan foydalanishda quyidagi bir qator talablarga rioya qilishlari lozim:
birinchidan, ko‘rib chiqilayotgan ish (munosabat) huquqiy tartibga solish doirasida bo‘lishi va uning huquqiy hal etilishining talab qilinishi;
ikkinchidan, qonun hujjatlarida tegishli huquq normasining mavjud emasligi;
uchinchidan, qonun hujjatlarida o‘xshash vaziyatlarni tartibga soluvchi normalarni topish va shu asosda ishni hal etish (qonun analogiyasi), agar bunday norma mavjud bo‘lmagan holatlarda huquqning umumiy tamoyillariga asoslanib ishni hal etish (huquq analogiyasi);
to‘rtinchidan, ish bo‘yicha chiqarilgan huquqni qo‘llash hujjatida tegishli vaziyat yuzasidan qonun yoki huquq analogiyasini qo‘llash zaruratini asoslantirgan holda tushuntirish berish.