Zbekiston respublikasi adliya vazirligi toshkent davlat yuridik universiteti

15.1. HUQUQ NORMALARINI SHARHLASH TUSHUNCHASI

Huquqni sharhlash maxsus yuridik kategoriya sifatida o‘zining alohida mazmun va mohiyatiga ega. Amaliyotda huquq normalarining to‘g‘ri tatbiq etilishi uchun ularni sharhlash zarur bo‘ladi. Shu asosda huquq normalarining matndagi ifodasi bilan qo‘llanilayotgan ijtimoiy munosabat mazmun-mohiyatining bir-biriga mos kelishi aniqlanadi.

H
Huquq normalarini sharhlash – bu huquq normalarining maqsadi, mazmun va mohiyatini aniqlash hamda tushuntirishga yo‘naltirilgan faoliyat.
uquqni sharhlash jarayonidagi muhim jihat bu muayyan normaning matni hisoblanadi. Chunki aynan unda nafaqat qonun chiqaruvchining, balki davlatning obyektiv ravishda normativ-huquqiy hujjatlarda mustahkamlangan irodasi ifodalanadi.
Sharhlash – muayyan faoliyat, jarayon (aqliy-irodaviy, tashkiliy) bo‘lib, u o‘z ichiga ikkita mustaqil jihatni, ya'ni anglab olish (o‘zi uchun) va tushuntirishni (boshqalar uchun) qamrab oladi.

Huquq normalarini sharhlash quyidagi bir qator xususiyatlar bilan tavsiflanadi:

birinchidan, mazkur faoliyat natijasida har qanday yozma manbalarning emas, balki huquq normalarining mazmun va mohiyati sharhlanadi;
ikkinchidan, huquq normalarini sharhlash huquqiy tartibga solishning zaruriy sharti sifatida maydonga chiqadi;
uchinchidan, qonunda belgilangan hollarda mazkur faoliyat vakolatli davlat organlari tomonidan amalga oshiriladi;
to‘rtinchidan, sharhlash natijalariga majburiylik tusi beriladigan bo‘lsa, maxsus huquqiy (sharhlash) hujjatlar bilan mustahkamlab qo‘yiladi.