Ўзбекистон республикаси адлия вазирлиги тошкент давлат юридик институти

Холислар. 
Холислар суриштирувчи, терговчи, прокурор 
томонидан тергов ёки бошқа ҳаракатлар ўтказилганини, уни ўтказиш 
жараёнини ва натижаларини тасдиқлаш учун ЖПКнинг бир қатор 
моддаларида назарда тутилган ҳолларда чақирилади. 
Холислар уларнинг иштирокида юритилган тергов ҳаракатлари 
ўтказилганини, уларни ўтказиш жараёнини ва натижаларини 
тасдиқлаши шарт. Улар тергов ҳаракати бўйича баённомага 
киритилиши лозим бўлган арз ва мулоҳазалар бериш ҳуқуқига 
эгадир. Холис сифатида таклиф этилган шахс ишда иштирок этиши 
муносабати билан қилган сарф-ҳаражатларини ундириш ҳуқуқига эга. 
Тергов ҳаракатларини юритишда иштирок этиш учун ишнинг 
оқибатидан манфаатдор бўлмаган, камида икки нафар вояга етган 
фуқаро чақирилиши лозим. Ички ишлар органи, миллий хавфсизлик 

---

143 
хизмати, прокуратура, адлия ёки суд ходимлари холислар сифатида 
таклиф этилиши мумкин эмас (ЖПКнинг 78-моддаси). 
Тергов ҳаракатини бошлашдан олдин суриштирувчи, терговчи 
ёки прокурор холисларга уларнинг ҳуқуқ ва мажбуриятларини 
тушунтиради. 
Кафиллар. 
Шахсий кафиллик ва жамоат бирлашмасининг 
кафиллиги ажратилади. Шахсий кафиллик ишончга сазовор бўлган 
шахсларнинг айбланувчи, судланувчи муносиб хулқ-атворда 
бўлишига кафил эканликлари ҳақида ёзма мажбурият олишидан 
иборатдир. 
Жамоат бирлашмаси ёки жамоа ишда айбланувчи, судланувчи 
тариқасида иштирок этишга жалб қилинган шахсни кафилликка олиш 
тўғрисида қарор қабул қилишга ҳақлидир. Жамоат бирлашмаси ёки 
жамоа ўз қарорини айбланувчининг, судланувчининг муносиб хулқ-
атворда бўлишига кафил эканлиги тўғрисидаги ёзма мажбурият 
тарзида баён қилади. Бу мажбурият суриштирувчи, терговчи, 
прокурор ёки судга тақдим қилинади, улар жамоат бирлашмаси ёки 
жамоанинг қарорига рози бўлсалар, шундай эҳтиёт чорасини танлаб, 
бу ҳақда қарор ёки ажрим чиқарадилар. Айни вақтда жамоат 
бирлашмаси ёки жамоа вакилига ушбу эҳтиёт чораси қўлланилишига 
сабаб бўлган айбловнинг моҳияти, айбланувчига, судланувчига эса, 
башарти хулқ-атвори номуносиб бўлса, эҳтиёт чораси жиддийроғи 
билан алмаштирилиши мумкинлиги тушунтирилгани тўғрисида 
баённома тузилади.