Ўзбекистон республикаси адлия вазирлиги тошкент давлат юридик институти

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
I БЎЛИМ. 
УМУМИЙ ҚОИДАЛАР 

---

10 
1 БОБ. “СУД ВА ҲУҚУҚНИ МУҲОФАЗА ҚИЛУВЧИ 
ОРГАНЛАР” ФАНИНИНГ ПРЕДМЕТИ, АСОСИЙ 
ТУШУНЧАЛАРИ ВА ТИЗИМИ 
 
ЎҚУВ МАҚСАДЛАРИ: 
Материалнинг ўзлаштирилиши жараёнида талабалар “судлов ва 
ҳуқуқни муҳофаза қилиш фаолияти”, “ҳуқуқни муҳофаза қилувчи 
органлар ” каби тушунчаларнинг мазмуни нимадан иборатлигини, 
мазкур тушунчаларнинг ўзаро алоқаси ва фарқларини аниқ англаб 
етишлари шарт. Бунинг учун кўриб чиқилаётган тушунчаларнинг ҳар 
бирини қайси муҳим белгилар таърифлаётганлигини билиш лозим. 
Шунингдек, ҳуқуқни муҳофаза қилиш фаолиятининг асосий 
вазифаларини юзага келтирувчи ҳуқуқни муҳофаза қилиш 
фаолиятининг мақсадларига эътибор қаратиш керак. 
 
1.1. Судлов ва ҳуқуқни муҳофаза қилиш фаолиятнинг
тушунчаси 
 
Ўзбекистон Республикаси Конституцияси қуйидаги асосий 
қоидаларни мустаҳкамлайди: 
- 
Ўзбекистон Республикасида демократия умуминсоний 
принципларга асосланади, уларга кўра инсон, унинг ҳаёти, 
эркинлиги, шаъни, қадр-қиммати ва бошқа дахлсиз ҳуқуқлари олий 
қадрият 
ҳисобланади. 
Демократик 
ҳуқуқ 
ва 
эркинликлар 
Конституция ва қонунлар билан ҳимоя қилинади; 
- давлат ўз фаолиятини инсон ва жамият фаровонлигини кўзлаб, 
ижтимоий адолат ва қонунийлик принциплари асосида амалга 
оширади; 
- Ўзбекистон Республикасида Ўзбекистон Республикасининг 
Конституцияси ва қонунларининг устунлиги сўзсиз тан олинади; 
- Ўзбекистон Республикаси фуқароси ва давлат бир-бирига 
нисбатан бўлган ҳуқуқлари ва бурчлари билан ўзаро боғлиқдирлар. 
Фуқароларнинг Конституция ва қонунларда мустаҳкамлаб қўйилган 
ҳуқуқ ва эркинликлари дахлсиздир, улардан суд қарорисиз маҳрум 
этишга ёки уларни чеклаб қўйишга ҳеч ким ҳақли эмас. 
- Ўзбекистон Республикаси ўз ҳудудида ҳам, унинг ташқарисида 
ҳам ўз фуқароларини ҳуқуқий ҳимоя қилиш ва уларга ҳомийлик 
кўрсатишни кафолатлайди. 

---

11 
Умуман олганда таъкидлаб ўтиш керакки, давлатнинг тинч ва 
ижодкор ҳаётни таъминлашга йўналтирилган Конституциянинг ушбу 
ва бошқа қоидалари давлат органлари ва мансабдор шахсларнинг 
асосий вазифаларидан биридир. Албатта, фаолият турига қараб 
давлат органлари бошқа вазифаларни ҳам бажарадилар. Давлат 
органлари иқтисодиётнинг ишлаб туришини таъминлаш, ташқи 
сиёсатни 
амалга 
ошириш, 
фан, 
таълим, 
маданиятнинг 
ривожланишига шарт-шароитлар яратиш, мудофаа салоҳиятини 
сақлаш ва ҳоказолар билан боғлиқ турли муаммоларни ҳал қилади. 
Барча давлат органлари, ўзининг асосий вазифаларини амалга 
ошириш 
борасида, 
бундан 
ташқари, 
ҳуқуқ-тартиботни ва 
қонунийликни таъминлаш, инсон ҳуқуқ ва эркинликларини ҳимоя 
қилиш, 
давлат 
ва 
нодавлат 
ташкилотларининг, 
меҳнат 
жамоаларининг ҳуқуқ ва қонуний манфаатларини муҳофаза қилиш, 
жиноятлар ва бошқа қонунбузарликлар билан кураш бўйича ҳуқуқни 
муҳофаза қилиш вазифалар ва ваколатларининг катта ҳажмларини 
бажарадилар. 
Бироқ, юқорида кўрсатилган вазифаларнинг амалга оширилиши 
демократик давлат ва кучли фуқаролик жамиятини барпо этишнинг 
гарови бўлганлигини инобатга олган ҳолда, уларнинг ҳал қилиниши 
судлов ва ҳуқуқни муҳофаза қилиш фаолиятини амалга ошириш 
орқали ҳам таъминланади. 
Мазкур 
ҳолатга 
Ўзбекистон 
Республикаси 
Президенти 
И.А.Каримов ҳам эътиборни қаратади, унинг сўзларига кўра, 
фуқароларнинг қонуний ҳуқуқлари ва эркинликларини ҳимоя қилиш