Ўзбекистон республикаси адлия вазирлиги тошкент давлат юридик институти қ. Р. Абдурасулова

Мамлакатларнинг жиноятчиликка қар-
ши кураш соҳасидаги ҳамкорлиги масалалари 
билан БМТ ор-

---

120 
ганларидан бири–
Иқтисодий ва Ижтимоий Кенгаш 
(ЭКОСОС)
бевосита шуғулланади. 1950 йили бу кенгаш тарки-
бида Жиноятчиликнинг олдини олиш ва ҳуқуқбузарларга нис-
батан муносабат билдириши бўйича экспертлар қўмитаси таь-
сис eтилди. 1971 йилда у Жиноятчиликнинг олдини олиш ва ун-
га қарши кураш қўмитасига, 1993 йилда эса–
Жиноятчиликнинг 
олдини олиш ва жиноят адлияси бўйича комиссия деб 
қайта но-
мланди. 
Комиссия (қўмита) ЭКОСОСга жиноятчиликка қарши янада 
самарали кураш олиб бориш ва ҳуқуқбузарларга нисбатан ин-
сонпарварлик муносабатида булишга қаратилган тавсия ва так-
лифлар тақдим этади.
БМТ Бош Ассамблеяси томонидан мазкур орган зиммасига 
ҳар 5 йилда бир марта 
Жиноятчиликнинг олдини олиш ва 
ҳуқуқбузарларга нисбатан муносабат бўйича БМТ конгрессла-
рини
тайѐрлаш вазифасини юклатилган. Жиноятчиликнинг ол-
дини олиш ва жиноят адлиясига доир xалқаро қоидалар, стан-
дартлар ва тавсиялар ишлаб чиқишда БМТ конгресслари асосий 
роль ўйнайди. Ҳозирги вақтгача 9 конгресс ўтказилган.
8.2. Жиноятчиликка қарши кураш соҳасида xалқаро
ноҳукумат ташкилотлар йўналишидаги xалқаро
ҳамкорлик
Жиноятчиликка қарши кураш соҳасидаги xалқаро ҳамкорлик 
субьектлари орасида 
ноҳукумат ташкилотлардан
: Жиноят 
ҳуқуқи xалқаро уюшмаси, Халқаро криминологик жамият, Иж-
тимоий ҳимоя xалқаро жамияти ва Халқаро жиноят ва пенитен-
сиар фонди фаолиятини қайд eтиб ўтиш зарур, деб уйлаймиз. 
Жиноят ҳуқуқи xалқаро уюшмаси
1924 йили ташкил топган. 
У жиноятчиликни, унинг сабабларини ва унга қарши кураш 
воситаларини ўрганади, жиноят ҳуқуқий қиѐсий тадқиқотлар 
билан шуғулланади, жиноят ҳуқуқи муаммолари бўйича xалқа-
ро конгресслар ўтказилишини ташкил қилади, БМТ, ЮНЕСКО 
ва бошқа xалқаро ташкилотларга маслаҳатлар беради. 
Халқаро криминологик жамият
1934 йилда ташкил eтилган 
бўлиб, жиноятчиликка қарши кураш соҳасидаги ҳамкорликни 
таъминлаш билан бевосита шуғулланади. У криминология соҳа-
сидаги миллий институтлар ва мутаxассисларни бирлаштиради. 
Халқаро криминологик жамият ЕКОСОС, БМТ ва ЮНЕСКО 

---

121 
маслаҳатчиси мақомига эга. Мазкур жамият xалқаро миқѐсда 
жиноятчиликнинг сабабларини ўрганади, криминологик кон-
гресслар, семинарлар, коллоквиумлар ташкил қилади, уларнинг 
материалларини эьлон қилади, миллий криминологик институт-
ларга ѐрдам кўрсатади, криминология фанини рағбатлантириш 
учун стипендия ва мукофотлар таъсис этади ва тайинлайди.
Ижтимоий ҳимоя xалқаро жамияти ва Халқаро жиноят ва 
пенитенсиар фонди ҳам ўз соҳасида шунга ўxшаш ишларни 
амалга оширади.