Ўзбекистон респубикаси

Маълумотлар омбори ва уни бошқариш тизими
Маълумотлар омбори деганда маълум бир маълумотларни сақлаб, зарур вақтда хавфсизлигини сақлаб ва керакли вақтда олишни устида қайта ишлашни таъминлаши тушунилади. Ҳозирда жуда кўплаб маълумотлар базалари яратилган. Масалан: кадрлар хақида маълумот, телефон рақамлари, маҳсулот кодлари хақидаги маълумотлар базалари шакллантирилган.
Ахборот технологияларнинг ривожланиши ва ахборот оқимларининг ортиб бориши, маълумотларнинг тез ўзгариши каби ҳолатлар инсониятни маълумотларни қидириб топиш ва ўз вақтида қайта ишлаш чораларини кўришга мажбур этади.
Маълумотлар базасини яратишда 2 та муҳим шартни ҳисобга олиш зарур бўлади:
1) Маълумотлар тури ва кўриниши, уларни қўллайдиган дастурларга боғлиқ бўлмаслиги лозим. Яъни маълумотлар базасига янги маълумотларни киритганда ёки маълумотлар турини ўзгартирганда дастурларни ўзгартириш талаб этилмаслиги лозим.
2) Маълумотлар базасидан керакли маълумотни билиш ёки излаш учун бирор дастур тузишга ҳожат қолмасин.
Ёзувдаги майдонлар сони ёзувга киритиладиган маълумотлар ҳажмига боғлиқ. Маълумотлар базасида ушбу ҳолатларни таъминлаш учун маълумотлар базалари билан ишлайдиган дастурлар зарур бўлади. Бундай дастурлар мажмуи маълумотлар базасини бошқариш тизимлари деб юритилади.
Маълумотлар базасини бошқарув тизимида кўплаб фойдаланувчилар томонидан маълумотлар базасини яратиш унга қўшимча маълумотлар базасини биргаликда ишлатиш учун зарур бўлган дастурлар мажмуидир.
Маълумотлар базасининг бошқарув тизимини асосий таркибий қисми маълумотлар бўлса, бошқа таркибий қисми фойдаланувчилардир.
Маълумотлар базасини бошқарув тизимини яратишда қўйиладиган талаблар:
1) Бажарилиши ҳозиржавоблик билан фойдаланувчи сўровига жавоб бера олиши.
2) Минимал такрорланиши.
Маълумотлар базасини бошқарув тизимида маълумот иложи борича кам такрорланиши керак, акс ҳолда тизимда тезликнинг сусайиши содир бўлади. Яхлитлик маълумот иложи борича ўзаро боғлиқ ҳолда алмашиниш керак ҳамда фойдаланиш ҳуқуқига эга бўлиши керак.