Металли конларнинг заҳиралари бўйича гуруҳланиши(тонна ҳисобида)
В.И.Красников бўйича
Фойдали қазилма
турлари
|
Саноат аҳамиятига эга бўлмаган конлар
|
Саноат аҳамиятига эга бўлган конлар
|
Кичик
|
Ўртача
|
Йирик
|
Ўта йирик
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
Қора металлар
|
Темир маъданлари
Марганец маъданлари
Туб конлардаги Ti (метал ҳолатда)
Сочма конлардаги Ti (метал холатда)
Сr (хромитда)
|
n ∙ 106
n ∙ 104
n ∙ 104
n ∙ 103
n ∙ 104
|
n ∙ 107
n ∙ 105
n ∙ 105
n ∙ 104
n ∙ 105
|
n ∙ 108
n ∙ 106
n ∙ 106
n ∙ 105
n ∙ 106
|
n ∙ 109
n ∙ 107
n ∙ 107
n ∙ 106
n ∙ 107
|
n ∙ 1010
n ∙ 108
n ∙ 108
n ∙ 107
n ∙ 108
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
II.Рангли ва нодир металлар
|
Cu, Pb,Zn (метал холатда)
Al ва Mg хом ашёлари:
а) бокситлар, магнезитлар
б) нефилинлар, алунитлар, карналлитлар;
Sn, W, Mo, Sb, V, Zr, Li, Nb, церий гуруҳининг ноёб ер элементлари (металл холатда), U, Th, Hg, Be (металл холатда);
Со (кобальтнинг ўз маъданларида);
Ta (танталда), иттрий гуруҳининг нодир ер элементлари, Ag, Bi (метал кўринишида)
Au, Pt (металл холатида)
|
n ∙ 103
n ∙ 104
n ∙ 105
n ∙ 102
n ∙ 10
n
-
|
n ∙ 104
n ∙ 105
n ∙ 106
n ∙ 103
n ∙ 102
n ∙ 10
n ∙ 10-1
ва кичик
|
n ∙ 105
n ∙ 106
n ∙ 107
n ∙ 104
n ∙ 103
n ∙ 102
n
|
n ∙ 106
n ∙ 107
n ∙ 108
n ∙ 105
n ∙ 104
n ∙ 103
n ∙ 10
|
n ∙ 107
n ∙ 108
n ∙ 109
n ∙ 106
n ∙ 105
n ∙ 104
n ∙ 102
|
Қиёслаш учун бир қатор дунёга машхур ўта йирик маъдан конлари таркибидаги металлар миқдори тўғрисида маълумотлар келтирилади:
- Сёдбери(Канада) – Ni 2,6 + Cu 1,5 – 2,0%;
- Рио – Тинто (Испания) – Сu 2%;
- Бьют – Монтана (АҚШ) – Сu 4%;
- Тсумеб – (Жазоир) – Сu 10%;
- Брокен – Хилл (Австралия) – Pb 22% + Zn 32%;
- Кобальт (Канада) – Ca 0,6 – 10%;
- Лаллагуа (Боливия) - Sn 2 – 4 %;
- Альмаден (Испания) - Hg 2 – 4%;
- Витватерстранд (ЮАР) – Au 6,5% + U – 0,03% гача;
- Катанга (Жазоир) - Со 1% + Сu 4%.
Разведка қилиш тажрибалари шундан далолат берадики, биринчи навбатда очиқ ва юқори фоизли маъданлар тарқалган ҳудудларни разведка қилиш ишларига асосий эътиборни қаратиш лозим. Чунки катта ҳажмдаги заҳирага эга бўлган бундай конларни қазиб олиш иқтисодий жихатдан самарали ҳисобланади.
Фойдали қазилманинг кондицион таркиби ва ҳоссалари ётқизиқларнинг ишчи контурларини ўтказиш учун асосий кўрсатгичлардан ҳисобланиб, унинг шакли ва қалинлигини белгилайди. Шунинг учун қачонки фойдали қазилма таналарининг морфологияси, шу жумладан, уларнинг қалинликлари, узуликли ёки узуликсиз ётиши кўриб чиқилаётганда фойдали қазилмалар сифатини ҳам ҳисобга олиш лозим. Масалан, кўмирнинг катта майдондаги кондицион қалинликка эга бўлган қатламлари узлуксиз ётишга эга, аммо шу контур доирасидаги айрим блокларда кўмирнинг куллилиги кондициядан юқори бўлиши мумкин. Бундай блокларни саноат учун яроқли контурлардан чиқариб ташлаш лозим. Умуман олганда бу каби қатлам узуликли ётишга эга бўлади. Витватерстранд(ЖАР) кони конгломератларидаги олтин сақловчи қатламлар бир неча квадрат километр майдонда узуликсиз чўзилиб кетган, аммо, уларда саноат миқдоридаги олтинли майдон ўлчами 1–3км2 бўлган блоклардагина узуликсиз ётади.
Шундай қилиб, фойдали қазилмаларни узуликли ёки узуликсиз ётишини аниқлаш вақтида фойдали қазилмаларнинг қалинлиги ва сифати бўйича кондициясини ҳисобга олиш лозим.
Do'stlaringiz bilan baham: |