Ўзбекистон олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент автомобил ва йўллар институти “ЙЎЛ Қурилиши” факультети

Қопламанинг юқори қатламини тиклаш ва юзада зарурий ғадир- будирлик хосил қилишнинг асосий усуллари қуйидагилар:
1) чақиқ тош миқдори кўп бўлган янги асфальтбетон қатлам ётқизиш;
2) юзага турли ишловлар бериш;
3) иссиқ ёки сувуқ ҳолда боғловчи материал билан ишлов берилган тош материални бостириб, ғадир- будир қоплама ҳосил қилиш;
4) қоплама юзасига битумли ёки қатронли минерал эмульсиялар билан ишлов бериш;
5) махсус тайёрланган рулон материаллар билан ёпиш.
Амалиётда биринчи ва иккинчи усуллар кенг қўлланилади. Биринчи усулда автогудронаторлар, асфальт ётқизгичлар ва зичловчи машиналар ишлатилади. Бунда асфальтбетон қатлам ётқизиш технологияси янги қурилиш технологиясидан фарқ қилмайди. Иккинчи усулда қопламадаги ўйиқлар, дарзлар тўлдириб юборилади, четлари тузатилади ва бошқа майда шикастлар бартараф этилади.








8 – расм. Асфальтбетон қопламаларни янги қоришма ётқизиб ўрта таъмирлаш технологияси
Агар «чуқурчали таъмир» да иссиқ қоришма ишлатилса, ўйиқлар ёпиб ташлангандан кейин, дарров ейилган қатламни тиклаш ишини бошлаш мумкин. Совуқ қоришма ишлатилса, янги қатлам ётқизиш учун 10...12 кун кутиб, «чуқурчали таъмир»ланган жойлар чўкиб, бир шаклга келишига имкон бериш керак.
Юзага ишлов беришдан олдин қоплама яхшилаб тозаланади, боғловчи ва чақиқ тош материаллар аниқ меъёр билан бир хилда ёйиб чиқилади. Чақиқ тош яхшилаб зичланади ва юзага ишлов берилган участкаларга қоидаси билан қараб турилади.
Цементбетон қопламаларда ўрта таъмир қуйидаги ишлардан иборат: қоплама юзасидаги нуқсонларни йўқотиш; қийшайган ёки чўккан, яроқсиз ҳолга келган плиталарни алмаштириш; туташ жойлар ва ҳарорат чокларини таъмирлаш; ейилиш қатламини қуриш. Таъмир учун ишлатиладиган цементбетон ўзининг физик-механик хусусиятлари бўйича таъмирланаётган қоплама бетонидан бошқача бўлиши мумкин эмас ва “Автомобиль йўлларида цементбетон қопламаларини қуриш бўйича йўриқнома” талабларига жавоб бериши керак. Плиталарни ёки қопламанинг бошқа қисмларини алмаштирганда, бетонни бор чуқурлигича олиб ташлаш керак. Анкер стержень кўринишида туташув бўлганда, улар тикланади ёки ўша ўлчанадиган янгиси билан алмаштирилади.
Цементбетон қопламаларнинг турли емирилишларини олдини олиш ёки йўқотиш учун СОЮЗДОРНИИ юзаларни пишиқлашнинг иккита усулини тавсия қилади: полимер боғловчиларни шимдириш, полимербетон ёки полимерцементбетондан юпқа, ҳимоя қатлами ётқизиш.