Ўзбекистон халқаро ислом академияси

Murtadlarning turlari
Bu fitnaning ikki surati bo‘lib, birinchisi zakotni ado etishdan bosh tortish surati. negaki zakot bu bosh tortuvchilarning nazarida faqat Rasululloh (s.a.v)ga ado etiladigan, u zot vafoti bilan davom etmaydigan to‘lov bo‘lgan.

Boshqa surati esa, dindan oshkor suratda chiqib, payg‘ambarlikni da’vo qiluvchilarga qo‘shilib ketish.

Hech qancha o‘tmay ikkala surat bir-biriga aralashib ketdi, ularni islomga qarshi adovat, uni yo‘q qilishga bo‘lgan harakat jamlagan edi. Bu esa ridda harakatini keltirib chiqardiki, xatari kattalashib ketishidan avval uni arab yarim orolida tagidan yo‘q qilib tashlash Abu Bakr (r.a)ning asosiy vazifasidan bo‘lib qoldi.

Payg‘ambarlikni da’vo qiluvchilarning harakati Rasululloh (s.a.v) (s.a.v)ning vafotidan avvalroq qabilachilik undovi ostida yuzaga chiqqan edi. Birinchi bo‘lib musaylama kazzob bani Xanifa qabilasida zohir bo‘lgan. U payg‘ambarlikni da’vo qilganida, unga qabilachilik undovi bilan ko‘pchilik ergashib ketgan.

Bani tamim qabilasida esa "sajoh" ismli ayol chiqib, payg‘ambarlikni da’vo qilgan. Unga ham qavmi yolg‘onchiligini bilishsa-da yuqoridagi sabab bilan ergashib ketdi. YAmanda esa "Asvad al-ansiy" degan boshqa bir odam payg‘ambarlikni da’vo qilib chiqdi.

Bu soxta payg‘ambarlar butun arab yarim orolida fasod tarqatishdi. ko‘pchilik arablar "quraysh"ga hasad gina-adovat qilib ularga ergashib ketishdi. CHunki payg‘ambar qurayshdan edi. Ular payg‘ambarlik quraysh qabilasigagina chegaralanib qolishini xohlashmadi. Ular iymon hali qalblariga kirib bormagan, balki (hukmron) quvvatga bo‘ysunib yoki boshliqlariga ergashib islomga kirgan a’roblar (sahroyi arablar) edi. Alloh taolo bunaqa kimsalar haqida bunday degan: "A’robiylar "Iymon keltirdik" dedilar. (Ey Muhammad sollalohu a’layhi va sallam, ularga) ayting: "Sizlar iymon keltirganlaringiz yo‘q, lekin sizlar "Bo‘yinsundik", denglar, (chunki hali-xanuz) iymon dillaringizga kirgan emasdir". (hujurot surasi, 14-oyat).