bajarilishi uchun katta hisoblash quvvatini talab qiladi. Bunday ilovalar bir nechta
qismlarga bo`linadi, masalan, bitta kompyuterda ma’lumotlar bazasiga bo`lgan
so`rovlarni bajarilishi bilan bog`liq ilovalarning bir qismi bajariladi, boshqasida
fayl – servisga bo`lgan so`rovlar, klient mashinalarida esa ilova ma’lumotlarini
qayta ishlash mantig`ini amalga oshiruvchi va foydalanuvchi bilan interfeysni
amalga oshiruvchi qismi bajariladi. Korporatsiya dasturiy tizimlari uchun umumiy
hisoblash qismi klientlarning ishchi stantsiyalari uchun juda katta hajmli va ko`tara
hisoblash munosabatidagi qismlarini maxsus shunga mo`ljallangan kompyuter –
apparat platformasida joylashishi kerak. Ilova serveri OTlari hisoblashlarni yuqori
ishlab chiqarishini ta’minlashi kerak, demak Ko`p yo`lli qayta ishlashni, siqib
chiqaruvchi Ko`p masalalikni, multiprotsesslashni, virtual xotirani va eng Ko`p
Bunday munosabatda NetWare tarmoq OTni kor`orativ mahsulotlarga kiritish
qiyin, chunki unda ilovalar serveriga qo`yiladigan deyarli hamma talablar mavjud
77
emas. Shu bilan birga Windows NT dagi universal ilovalarni yaxshi qo`llashi unga
kor`orativ mahsulotlar dunyosida o`rin egallashiga kurashishga yordam beradi.
Ma’lumotnoma hizmati. Kor`orativ OT hamma foydalanuvchilar va resurchlar
haqidagi ma’lumotlarni shunday saqlash qobiliyatiga ega bo`lishi kerakki, unda
bitta markaziy nuqtadan uni boshqarishni ta’minlashi kerak. Katta tashkilotlarga
o`xshab
korporativ
tarmoq
o`zi
haqidagi
iloji
boricha
butun
ma’lumotlarni(foydalanuvchilar,
server,
ishchi
stantsiyalar
haqidagi
ma’lumotlardan tortib, to kabel tizimi ma’lumotlarigacha) markaziy saqlanishiga
muhtojdir. Bu ma’lumotlarni ma’lumotlar bazasi ko`rinishida saqlashni tabiiy
ravishda tashkil qilish. Bu bazadan ma’lumotlar Ko`p tarmoq tizimlari ilovalari
tomonidan
talab
qilinishi
mumkin,
birinchi
navbatda
boshqarish
va
administatorlash tizimlari tomonidan. Bundan tashqari, bunday baza elektron
pochtani tashkil qilish, birga ishlash tizimlari, havfsizlik hizmati, tarmoqning
dasturiy va apparat ta’minoti inventarizatsiyasi hizmati hamda deyarli hamma yirik
biznes – ilovalar uchun foydalidir.
Ideal holatda ma’lumotnomali informatsiya yagona ma’lumotlar bazasi
ko`rinishida amalga oshirilishi kerak. Masalan, Windows NT da kamida beshta har
xil turli ma’lumotnomali ma’lumotlar bazasi mavjud. Domen(NT Domain
Directory Service)ning asosiy ma’lumotnomasi foydalanuvchilar haqida ularni
tarmoqqa logik kirishni tashkil qilishda ishlatadingan ma’lumotlarni saqlaydi. SHu
foydalanuvchilar haqidagi ma’lumotlar Microsoft Mail elektron `ochtasi
tomonidan ishlatiladigan boshqa ma’lumotnoma tarkibida ham bo`ladi. Yana uchta
ma’lumotlar bazasi `ast darajali adreslar ruxsatini qo`llaydi: WINS – Netbios –
ismlarining IP – adreslarga mosligini o`rnatadi, DNS ma’lumotnomasi – domen
ismlari serveri – NT tarmoqlarini internetga ulanishida foyda keltirarkan, va
nihoyat, DHC` `rotokoli ma’lumotnomasi tarmoq kompyuterlariga IP – adreslarni
avtomatik tarzda tayinlashida ishlatiladi. Idealga yaqin ma’lumotlarnomalar
hizmati Banyan(Streettalk III mahsuloti) firmasi va Novell (NetWare Directory
Services) firmasi tomonidan keltirilganlarda joylashgan, ular hamma tarmoq
ilovalari uchun yagona ma’lumotnomani taklif qiladi. Tarmoq operatsion tizimlari
uchun yagona ma’lumotnomalar hizmati borligi korporativlikning eng muhim
belgilaridan biridir.
Havfsizlik. Korporativ tarmoq OT lari uchun asosiy muhimligini ma’lumotlarni
havfsizligi masalalari tashkil qiladi. Bir tarafdan, yirik masshtabli tarmoqlarda
ob’ektiv ravishda sanktsiyalanmagan ruxsat (kirish) uchun Ko`p imkoniyatlar
mavjud, sabablariga quyidagilar kiradi: ma’lumotlarni demarkazlashtirish va
“qonuniy” nuqtalarni katta taqsimlanganligi, foydalanuvchilar sonining Ko`pligi,
shuningdek, tarmoqqa ulanishda sanktsiyalanmagan nuqtalar sonining Ko`pligi
kabilardir. Boshqa tarafdan, kor`orativ biznes – ilovalar kor`oratsiyaning
butunligicha samarali ishlashi uchun muhim qiymatga ega bo`lgan ma’lumotlar
bilan ishlaydi. SHunday ma’lumotlarni himoyasi uchun har xil apparat vositalari
qatorida korporativ tarmoqlarda himoya vositalarining operatsion tizimi tomonidan
taqdim etilgan hamma spektrlari(saylangan yoki mandat ruxsat huquqlari,
foydalanuvchilar
autentifikatsiyasining
murakkab
protseduralari,
dasturiy
shifratsiya) ishlatiladi.
