ТАЯНЧ - ХАРАКАТ ОРГАНЛАРИДАГИ ЁШ БИЛАН БОҒЛИК ЎЗГАРИШЛАР ВА КАСАЛЛИКЛАР
Таянч - харакат аппаратининг суяк ва тогай тукималарида, бойламларида ёш утиши билан дистрофик-деструктив узгаришлар, остеопорозлар пайдо булади. Суяк, тогай аппаратининг кариш жараёни одам буйининг пасайиши билан ифодаланади. Бунга умуртка по-гонасининг эгилиши, умурткалараро дискнинг ва суяк тогайларининг юпкалашуви сабаб булади.
Остеопороз жараёнида суяк тукимасида руй берадиган дистрофик узгаришлар хар ун йидда ортиб бораве-ради. Суякнинг мустахкамлиги ва турли чузилиш, эгилиш, кисилишларга чидамлилиги пасаяди, шу боис кексаларда суяк синиши куп кузатилади. 60 ёшда барча суяк синишининг ярмидан купида сон суягининг буйин-часи синиши кузатилади.
Умуртка остеохондрози — умурткалараро дисклар-нинг дистрофик - деструктив узгаришлари окибатида келиб чикади. Гериатрик беморларнинг 95-98% ида бу касаллик учрайди. Дискнинг ликиддоксимон ядроси жуда кисилган булиб, доимо кенгайишга харакат килади. Умуртка танасига тушадиган зарбларни билинтир-майди. Фиброз халкалари ва гиалин пластинкаларда ёриклар ва узилишлар пайдо булади. Дискларнинг бу деструктив узгаришлари окибатида умурткалараро кам-гак торайиб колади.
Бел думгаза остеохондрози клиникасида люмбаго ёки люмбальгия, яъни тусатдан бел сохасидаги каттик огрикка оёк огриги кушилиши кузатилади. Огриклар юрганда, киши йуталганда, акса урганда зураяди.
Умуртка погонаси ён томонга цараб кийшайиб колади, лассег симптоми текширилганда огрикларнинг кучайиши кузатилади. Умуртқа погонаси рентгенограм-масида диагноз текшириб кўрилади.
Буйин остеохондрозида елка камари ва кулларда огриклар кузатилади. Остеохондроз билан огриган беморларнинг урин-боши каттик булиши керак, беморга огрик коддирувчи дорилар, спазмолитиклар, тиамин, цианокобаломин буюрилади. Паравертербрал новокаин билан блокадалар килиш мумкин. Физиотерапевтик муолажалардан диадинамик токлар, ультратовушлар, новокаи», билан электрофорез, водород сульфиди ва родонли ванналар, массаж тавсия этилади. Дефромацияловчи остеоартроз — асосан ёши кайтган ва кекса одам-ларда учрайдиган касаллик. Бу касалликда тогай тукимасида дегенератив ва деструктив узгаришлар бош-ланиб, кейинчалик суяклар реактив холла усиб кетади, натижада бугимлар функцияси ишдан чикади.
Одамнинг семириб кетиши, бугимлар травмаси ос-теоартрозни пайдо килади. Бутим тогайи юпкалашади, ёрилади, остеофитлар ва суяк усиклари пайдо булади. Касаллик секин-аста ривожланади. Беморлар бугимларда огрик, карсиллашидан нолийдилар. Бугимлар харакати кийинлашади, агар оёк бугимида булса, бе-мор оксокданиб юради. Рентгенологик текширув утка-зилганда суякни туртиб чикиб колган остеофитлар, остеопороз кузатилади. Даволаш максадида анальгетиклар, бутадион, реоперин, индометацин буюрилади. «В» гурух витаминлари, румалон, электрофорез, балчик ва сув муолажалари тавсия этилади.
Товон шпоралари — буларга ахиллов пайи ёки оёк кафти пайининг товон суягига бирлашган жойида тикан каби пайдо буладиган суяк усиклари киради ва бу дард кексаларнинг 75-80 %ида учрайди. Шпораларнинг пайдо булишига сурункали травмалар, умурткалар ос-техондрози, грипп, ревматизм, бугимларга доимий ста-тик ва динамик юк тушиши сабаб булади.
Касаллик клиникасида товонда огрик, оксокланиш кузатилади, болдир-товон бугимида харакатлар чекланиб колади, беморнинг юриши узгариб, кийинлашади. Шпораларни рентгенологик текширувда аниклаш осон. Касалликни даволашда анальгетиклар, спазмали-тиклар, томир кенгайтирувчи воситалар буюрилади.
Товон сохасига 4,5 мл. 2% ли новокаин билан блокада килиш огрикни камайтиради. Физиотерапевтик муолажалардан новокаин билан электрофорез, гидротерапия, массаж, жисмоний машкдар тавсия килинади.
Do'stlaringiz bilan baham: |