Ӛзбекистан Республикасы жоқары ҳәм орта арнаўлы билим министрлиги Қарақалпақ мәмлекетлик университети

Суўыққа шыдамлылық. 
Бетонға суў кирип музлаўы нәтийжесинде ишки зорығыў 
пайда болады ҳәм бетон тийкарында таярланған конструкцияларды буза баслайды. Суўыққа 
шыдамлылық бетонныӊ геўеклигине ҳәм геўекликтиӊ характерине байланыслы, себеби 
микрогеўеклерде суўдыӊ музлаў температурасы жүдә тӛмен болады. Сол себепли қурамы 
туўры таӊланған, жақсы тығызластырылған, беккем бетонлардыӊ суўыққа шыдамлылығы 
жоқары болады. 
Бетонныӊ суўыққа шыдамлылығы тәреплери 10, 15, 20 см куб формасындағы 
үлгилерди стандарт усылда сынап анықланады. Суўыққа шыдамлылық бойынша аўыр бетон 
тӛмендеги маркаларға бӛлинеди: F50, F75, F100, F150, F200, F300, F400, F500. Бетон 
таярлаўда тӛмен алюминатлы цементлерди ислетиў де суўыққа шыдамлылықты асырады. 
Бетонныӊ суўыққа шыдамлылығын асырыў ушын қурамына гидрофоб ямаса дифил 
полимер затлар, минерал тығызластырыўшы қосымшалар киритиў, конструкция бетин жуқа 
рулонлы ямаса себилетуғын изоляция материаллары менен қорғаў, бет бӛлимлерин арнаўлы 
полимерлер менен сиӊдириў мүмкин. 
Бетонныӊ ыссылық-физикалық қәсийетлери 
Ыссылық сыйымлығы. 
Әпиўайы аўыр бетонныӊ салыстырмалы ыссылық 
сыйымлығы 0,75-0,92 кДж

(кг·
0
С) әтирапында болады. Ыссылық сыйымлығы тийкарынан 

---

90 
толтырғышлардыӊ характеристикасына ҳәм бетонныӊ улыўма тығызлығына байланыслы 
болады. 
Ыссылық ӛткизиўшеӊлик. 
Аўыр бетонныӊ қурғақ ҳаўа шараятындағы ыссылық 
ӛткизиўшеӊлиги 1,2 Вт

(м·
0
С). Бетонныӊ ыссылық ӛткизиўшеӊлиги толтырғыштыӊ түрине 
ҳәм бетонныӊ улыўма тығызлығына байланыслы болады. Аўыр толтырғышлар орнына геўек 
жеӊил толтырғышлар ислетилгенде ыссылық ӛткизиўшеӊлиги 2-4 мәрте кемейеди. Бетонныӊ 
ығаллығы артса ямаса суў кирип музласа ыссылық ӛткизиўшеӊлиги кескин артып кетеди. 
Жоқары дәрежедеги ыссылық ӛткизиўшеӊлик бетонныӊ кемшилиги есапланады. Сол 
себепли уйсозлик панеллери ҳәм басқа ыссы-суўықдан қорғаўшы конструкциялар 
таярланғанда аўыр бетон қосымша рәўишде ыссылық изоляциясы материаллары менен 
тәмийинленеди.