Ӛзбекистан Республикасы жоқары ҳәм орта арнаўлы билим министрлиги Қарақалпақ мәмлекетлик университети

 
Жоба: 
11.1 Тез қатыўшы цемент 
11.2 Шлаклы портландцемент (ШПЦ) 
11.3 Ақ ҳәм реӊли портландцементлер 
 
 

---

68 
11.1 Тез қатыўшы цемент 
Арнаўлы түрдеги цементлер оларды ислетиў шараятынан, қәсийетлерин басқарыўдан, 
санаат шығындыларын ислетиў, клинкерди тежеў машқалаларынан келип шығады. 
Тез қатыўшы цемент (БТЦ) -
қурамында алит (C
3
S) ҳәм целит (С
3
А) минералларыныӊ 
жыйындысы клинкер қурамында 60-65% тен кем болмаслығы, минерал қосымшалар 15% 
болыўы керек. БТЦ 3 сутка даўамында маркадағы беккемликтиӊ 50% ине ериседи. Тез 
қатыўшы цемент салыстырмалы юзаси 3500-4000 см
2

г ға шекем майдаланады ҳәм 400, 500 
маркаларда ислеп шығарылады. 
Жҥдә тез қатыўшы цемент (ОБТЦ) - 
қурамындағы алит (С
3
S) 65-68%, целит (С
3
А) 
18%, майдалық дәрежеси 4000 см
2

г болады. ОБТЦ 1 сут 35%, 3 сут 65% әтирапында 
маркадағы беккемликке ериседи. 
Бул түрдеги цементлер ири жыйналмалы темирбетон конструкциялар ислеп 
шығарыўға, гидратация пайытында кӛп ыссылық ажыратыўы болса, қысқы мәўсимде бетон 
жумысларын орынлаўға имканият жаратады. Бирақ ыссылықты кӛп ажыратыўы бул 
цементлерди массив конструкцияларда ислетиўде қыйыншылық туўдырады. ОБТЦ 
қурамында С
3
А ныӊ кӛп болыўы сулфоалюминатлы коррозия эҳтимоли бар орынларда бетон 
жумысларын алып барыўға имканият бермейди. 
Сулфат орталығына шыдамлы цемент
-қурамында С
3
S 50% ке шекем, С
3
А 5% ке 
шекем ҳәм С
3
А

С
4
AF болса 22% ке шекем болады. Цементтиӊ бул түри сулфат кислотасы 
қалдықлары болыўы мүмкин болған ҳалларда, шўрхоқ жерлерде ислетиўге мӛлшерленген. 
С
3
А ныӊ минимал муғдарда болыўы оннан суўыққа шыдамлылығы жоқары бетон алыўда 
пайдаланылады. Бул цементты алыўда, оған гидравликалық қосымшалар қосылмайды, тек 
гипс, пластификаторлар ҳәм гидрофоблеўши затлар киритилиўи мүмкин.