Ózbekistan respublikasí joqarí HÁm orta arnawlí bilimlendiriw ministrligi

Angliya revolyuciya qarsańında. XVI ásir Angliya ushın nátiyjeli juwmaqlandı. Sanaat tez rawajlana basladı: júz jılda (1540-1640) kómir qazıp alıw 8 ese kóbeydi; qorǵasın hám duz islep shıǵarıw 6-8 ese, temir rudasın qazıp alıw bolsa 3 ese arttı. “Jeńilmes armada”nıń jeńilisinen soń mámleket teńizde húkimranlıqtı qolǵa kiritti. Teńiz sawdası rawajlandı: Moskva, Marokka, Ost-Indiya hám basqa bir qatar sawda kompaniyaları Irannan Arqa Amerikaǵa shekem, Shveycariyadan Hindistan hám Ceylonǵa shekem bolǵan úlken aymaqta júdá sawda isledi; Styuartlar dáwirindegi monopoliya sisteması nátiyjesinde sırqı sawdanı tiykarınan londonlıq baylar iyelep aldı. Nátiyjede Londonda júdá qúdiretli sawda oligarxiyası júzege keldi. Ishki sawda hám rawajlandı. 1600-jıl Londonda dáslepki birja óz isin basladı. Mámlekettiń 4/5 bólek xalqı awıllarda jasaǵanlıǵı sebepli agrar tarawdaǵı ózgerisler Angliyada reformalar rawajlanıwınıń ózine tán tárepin quradı. Awıl xojalıǵına da bazar qatnasıqları tezirek penen kirip bardı. Keskin sırtqı siyasat júritip, bolajaq Britaniya koloniyashılıq imperiyasınıń tiykarları jaratıla baslandı. Amerikadaǵı birinshi koloniya – Virjiniyaǵa tiykar salındı.

Kórkem-óner hám ilim-pán tarawındaǵı jetiskenlikler hám salmaqlı edi. Bekon hám Shekspir atları pútkil dún`yaǵa belgili boldı. Kóp ǵana jentriler hám sawdagerler óz baylıqlarına kóre lordlar menen básekilese aldı. Angliyada bay hám kúshli orta qatlam qáliplesken edi. Bul qatlamnıń ayrım wákilleri diniy isenimleri hám turmıs tárizine kóre puritanlar edi. Kal`vinizmniń bul tárepdarları anglikan shikewin mol-kólshilik penen ótetuǵın diniy ibadatlardan “tazalaw”ǵa urınatuǵın edi. Puritanlıq keyinshelik revolyuciyalıq hárekettiń ideologiyalıq tiykarına aylandı. Puritanlar arasında kóplep jańa aqsúyekler, bay sawdagerler, ustalar, manufaktura iyeleriniń, ózine toq diyxanlardıń wákilleri bar edi. Puritanlardıń ózleri nızamdı qattı húrmet qılatuǵın edi hám qúdaydıń qálewin túsiniwdi qálegeni ushın muqaddes jazıwlardı oqıytuǵın edi. Olar korol húkimranlıǵı hám quday qálewiniń ónimi ekenligine isenetuǵın edi, biraq bul húkimranlıq áyyemgi anglichan ádetlerine ámel qılsa hám parlament penen esaplassa ǵana olar ushın nızamlı edi. Parlament hám qudaydıń qálewi menen jaratılǵanlıǵına puritanlar shın kewilden isendi.