‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

5 — Fuqarolik huquqi
65

---

Ishlar va xizmatlar fuqarolar hamda yuridik shaxslarga krsa- 
tiladigan huquqiy munosabatlaming obyektlari bo‘lib hisoblanadi.
Masalan, oldi-sotdi shartnomasi b o ‘yicha sotuvchi ashyoni 
topshirishga qaratilgan harakatni qiladi, pudrat shartnomasi bo‘yicha, 
kiyim tikish atelesi mijozning buyurtmasi bo‘yicha kiyim tikishga 
qaratilgan harakatni qilishga va o‘zi bajargan ish natijasini topshirishga 
majburdir.
Intellektual faoliyat natijalari, jumladan, fan yoki san’at asarlari, 
ixtirolar, sanoat namunalari, mualliflik hamda sanoat mulki huquqi 
normasi bilan tartibga solinadigan va qo‘riqlanadigan huquqiy muno- 
sabatlarning obyekti bo‘ladi.
Mulkiy xarakterda bo‘lmagan shaxsiy huquqlar FKning 100- 
moddasida ko‘rsatilgan bo‘lib, ular shaxsning nomi, sha’ni, qadr- 
qimmati, ishchanlik obro‘si va boshqa shaxslaming mulkiy xarakterda 
bo‘lmagan manfaatlarini ta’minlashga qaratilgan huquqiy munosa- 
batlarning obyekti sifatida ko‘riladi. Amaldagi fuqarolik-huquqiy 
xarakterdagi qonunlarimizda fuqarolik-huquqiy munosabat obyektlarini 
tashkil etadigan mulkiy va shaxsiy-nomulkiy huquqlar doirasi birmuncha 
kengaytirilgan.
2-§. Fuqarolik huquqiy munosabatlarning turlari
Fuqarolik-huquqiy munosabatlar quyidagi turlarga bo‘linadi:
1. Mulkiy xarakterdagi va mulkiy xarakterda bo‘lmagan shaxsiy
huquqiy munosabatlar. 
Mulkiy xarakterdagi munosabatlar deganda, 
muayyan iqtisodiy mazmunga ega bo‘lgan ijtimoiy munosabatlar, 
masalan, mulk yuzasidan belgilanadigan, mulkni sotish, ijaraga qo‘yish 
va boshqacha shaklda qo‘ldan-qo‘lga o ‘tkazish, umuman mulkiy 
muomala bilan bogiiq huquqiy munosabatlar tushuniladi.
Mulkiy xarakterda boimagan shaxsiy huquqiy munosabatlar shaxs 
(fuqarolar va yuridik shaxslar)ning o‘zi bilan bevosita bogiiq boigan, 
o‘z sohibidan begonalashtirilishi va birovga o ‘tkazilishi mumkin b o i- 
magan shaxsiy huquqlar, jumladan, shaxsning mualliflik nomi, qadr- 
qimmati va boshqa shaxsiy manfaatlari bilan bogiiq boigan huquq- 
lardan iborat.