‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

ERGASHTIRUVCHI BOG‘LOVCHILI
QO‘SHMA GAPLAR VA ULARNING TASNIFI
Darsning maqsadi: 
ergash gapli qo‘shma gaplar yuzasidan o ‘quv-
chilarning umumiy о ‘rta ta ’Umda olgan bilimlarini mustahkamlash.
R E J A:
1. Ergash gapli q o ‘shm a gap haqida.
2
.Ergash gapli q o 'sh m a gapning qism lari haqida.
3.Ergash gapni bosh gapga bog‘lovchi vositalar.
1-topshiriq.
Quyida berilgan sxem adan qaysi biri ergash gap, 
qaysisi bosh gap sxemasi ekanligini tushuntiring.
2-topshiriq.
Quyida berilgan gap qolipida nuqtalar o ‘miga muvofiq 
k eladigan gaplarni q o ‘ying. Q a n d ay ergash gapli q o ‘shm a gap 
ekanligini ayting.
K i m ..........................-sa, u ...........................-da
3-topshiriq.
Q uyida berilgan gap qoliplarini bir-biriga solish- 
tirib, qanday gap qoliplari ekanligini, ularning b ir-b irid an farqini 
ayting.
1) [T] 
va 
_2_ 
2) (T) shuning uchun [2]
3)[T]7[2]
4-topshiriq.
Q uyida berilgan gaplarning um um iy va o ‘ziga xos 
to m o n larin i ayting.
Qo‘ng‘iroq chalindi va 
Qo‘ng‘iroq chalindi, shuning
dars boshlandi. 
uchun dars boshlandi.
561

---

Esda saqlang. 
Qismlari o'zaro ergashtiruvchi bog‘lovchi yoki
shunday bog'lovchi vazifasidagi so'zlar yordamida robe bog'langan
qo ‘shma gaplarga ergash gapli qo ‘shma gaplar deyiladi.
Ergash gapli q o 'shm a gaplar bosh va ergash gaplardan tashkil topadi. 
M azmuni izohlanayotgan qism 
bosh gap,
bosh gap m azm unini izohlaydigan 
va ko'pincha tobe shaklda turgan qism esa 
ergash gap
sanaladi. Ergash gap 
bosh gap talab etgan m a ’lum so 'ro q q a javob b o ‘ladi. M asalan, 
Men
xursandman
, (nim a sababli), 
chunki sen maqsadingga yetding.
0 ‘ylang: Teng bog'lanish bilan tobe bog‘lanishning farqli tom onlarini 
ayting.