‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

195-mashq. Gaplarni o ‘qib, ularning bir-biriga qanday vosita
yordamida bog‘Ianayotganiga diqqat qiling.
1. Ilohiy hadis so‘zlari O ytug‘dini bir qadar sovitdi, endi u zun u f 
tortish navbati unga keldi. 2. T ashqarida eshik qarsilladi, ot kishnadi.
3. O ytug‘di halloslab kelib, o ‘g ‘lini bag‘riga bosdi, y u z-k o ‘zini siladi, 
peshanasidan o ‘pdi. 4. M eni ham olib ket, gado b o ‘lsang gado b o ia m a n , 
ado b o ‘lsang sening y o ‘lingda ado b o ‘lam an. 5. O sm onda yoqutdek yirik 
y ulduzlar porlaydi, yangi oyning o ‘rog‘i daryod a qalqib-qilqib suzadi.
6
. Osiy farzandingizdan rizo b o iin g , faqiringiz shoh on a saroydan ko‘ra 
g‘aribon a xonaqohni afzal k o ‘radirm an. 7. M ah m ud xo n bir lahza o ‘yga 
toldi, so ‘ng o ‘g‘liga yon bosgan b o ‘lib, m uloyim tovushda gapirdi.
(S. Siyoyev)
196-mashq. «Otalar deydiki...» mavzusida matn tuzing, unda quyidagi
fikrlarga e’tibor bering.
F a n V atanning eng kichik qiyofasi b o ‘lm og‘i zarur. Z o tan , barcha 
xalqlar ichida fikr va aqliy faoliyat sohasida boshqalardan o ‘zib ketgan 
xalqgina birinchi o ‘rinni oladi.
H urm atli talabalar!
B oshqalardan o ‘zib ketish Sizga yoqadim i? Siz buning u ch u n o ‘z 
hayotingiz davom ida nim alar qilmoqdasiz, qanday ishlar olib bormoqdasiz? 
Savollarga javob berishda b o g ia n g a n q o 'sh m a gaplardan ham foydalaning.
559

---

197-mashq. Gaplarni o‘qing. Yuklamali qo‘shma gaplarni qanday
bog‘langanligini ayting.
1. Zaynab oshxonaga kirib qutini o chdi-da, suvi qochgan yarim ta 
bulkani olib «nazarga ilarmikin» degan o ‘yda ikkilandi. 2. U qaytdi-yu, 
hovlining o ‘rtasida to ‘xtadi. 3. M anzuraning dilida shu tuyg‘u bor-u, lekin 
bunday so‘zlarni m arom iga yetkazib ulab, ayta olm aydi. 4. X onim chaning 
boshqa gapirmay jim ketishi bir jihatdan yaxshi bo‘lsa-da, ikkinchi tom ondan 
M anzurani, noxush xayollar hukm iga topshirib q o ‘ydi. 5. M anzura bu 
kabi siyosatdan behad uzoq bo‘lsa-da, radiodan aytiluvchi shunga o ‘xshash 
gaplar qulog‘iga kirib turardi-yu, am m o m ulohaza qilib, fahm etishga 
urinm as edi. 
6
. Q izlar uyalishib, o ‘girildilar-da, zina to m o n yurdilar.
7. Z o h id Said Q odirovga ra h m a t a y td i-d a , k etish ga ijozat s o 'ra d i.
8
. Asadbekka bir narsa b o ‘lgan-u, C huvrindi esa otni qam chilab qolgan 
edi. 9. Xum kalla yangi Xojasini ko‘rdi-yu, pildirab yurib kelib uning 
qarshisida paydo b o ‘ldi.
(
«Shaytanat»dan
)