‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

178-mashq. 
0 ‘qing. H a r bir qo‘shm a gap nechta sodda gap (qism )dan 
iboratligini va ularni o ‘zaro bog‘lovchi vositalarni ayting.
G O ‘Z A LLIK T A L Q IN L A R I
Insonning aziz-u m ukarram qilib yaratilgani ayon haqiqat va uning 
m urakkab, tushunarsiz m avjudot ekanligi ham sir emas. Shu sababli bani 
bashar o ‘z hayotida k o ‘p qoqinadi, aksar yaxshilig-u yom onliklar ichida 
surinadi. M irzakalon Ism oiliy bu nozik m asalalar tegrasida nazokat va 
tabiiylik bilan q alam teb ra tad i. B in o b a rin , in so n O lloh to m o n id a n
yaratilgan jam iki suvrat-u siyratlaming m ukam m ali ekan, u shunga m onand 
ravishda fe’l-atvorga, go'zallikka ega b o ‘lmog‘i lozim, lekin go‘zallik deganda 
nim ani tushunam iz? Shahlo k o ‘zlar, tiniq chehra-y u la’li lablar m u tano - 
sibligimi? Yoki chiroyli kiyim -bosh, qim m atb ah o taq in ch o q -u bezaklar- 
nim i? M enim cha, g o ‘zallikning o ‘z qonu nlari, qoliplari bor. Y uqorida 
sanalgan narsalar bilan «chiroyli odam » b o ‘lish m um kin, lekin «go‘zal 
inson» bo ‘lish uchun esa uni odamiylik fazilatlari to id irishi kerak. «Go'zallik 
ham bam isoli daraxt. Y aprog'i — axloq, ildizi — ichki dunyo, mevasi —
548

---

yaxshi fazilat. X ulosa qilib aytganda, odam bolasidagi go‘zallik tabiat ato 
qilgan h u sn-jam oldan tashqari, yana eng yaxshi xulq-atvorni, insondagi 
eng yaxshi fazilatlarni o ‘z ichiga olgan odam iylikdan iboratdir. M an a 
shunda go‘zallik insonga husn beradi. Bu xil go‘zallik yaproqlarsiz, ildizlar- 
siz qurishi m uqarrar b o ‘lgan daraxtga sira-sira o ‘xshamaydi, qurimaydigan, 
o ‘lm aydigan, boqiy g o ‘zallikdir, deydi M . Ismoiliy.
(«Sanam» jumalidari)
180-mashq. 0 ‘qing. Q o‘shma gap qismlarini o ‘zaro bog‘lovchi
vositalami aniqlab tahlil qiling.
U lug‘bek h am m a narsadan xabardor edi-yu, lekin A bdullatif uyushtira 
boshlagan fitnadan, uning xoinlik k o ‘chasiga kirib borayotganidan bexabar 
edi. 2. U lug‘bekning bird an bir m aqsadi o ‘rtadagi nizoni tin ch y o ‘l bilan 
b artaraf qilish edi, faqat shuni o ‘yladi, shuning ketidan tushdi. 3. U lug‘bek 
yig‘ilganlarga bir-b ir n azar tashladi, lekin h am m a yer chizib o'tirardi.
4. A bdullatif yana bir n echa bo r Abulqosim B obur huzuriga odam yuborib, 
uni U lug‘bekka qarshi urushga tortm o qchi b o ‘ldi, lekin A bulqosim B obur 
uning y o ‘liga yurm adi. 5. S ulton A bu Said esa U lug‘bekning shaharga 
yaqinlashib qolganini esliitib, qam alni bo'shatdi va Turkiston tarafga qarab 
qochdi. 
6
. A bdullatif otasining ketidan quvm adi — u ch kun Sherozda 
qolib ketdi. 7. N avkar yelkasini qisdi, chunk i u h am bularni tanim asdi. 
Otliqlar bilan ro ‘b aro ‘ b o ‘lishganda ulard an biri «chu» deb otiga qam chi 
bosdi va yo‘l ustiga chiqdi, so‘ng otdan tushib ikki bukilib m irzo Abdulazizga 
salom berdi. (
В
. 
Ahmedov)