‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

Tayanch tushunchalar
fe’l yasalishi, fe’l yasovchi qo‘shimchalar, yasovchi vosita, affiksatsiya 
usuli bilan fe’l yasash, yasashga asos qism.
3 2 .2 . S O ‘Z Q O ‘S H IS H BILAN FE’L YASALISHI VA
UN IN G SIN O N IM IY A SI
Darsning maqsadi: 
so ‘z q o ‘shish yo ‘li bilan fe’l yasalishi b o ‘yicha 
o ‘rta um um iy t a ’lim da olgan bilim larni m ustahkam lash va chuqur- 
lashtirish.
R e j a :
* So‘z qo'shish y o ‘Ii bilan fe ’l yasash haqida 
m a ’lum ot.
* Qo'shm a fe’llarning tarkibiga ko‘ra turlari.
* Yetakchi va ko‘m akchi fe’llar.
Y asashga asos qism ga yasovchi vosita sifatida 
aylam oq, qilmoq,
etm oq, olm oq, bermoq
singari so ‘zlar q o ‘shilib yangi fe ’l yasalishi 
ham m um kin. M asalan, 
ja v o b berdi, olib keldi, bayon qildi, k a sa l
bo ‘Idi
va hokazo.
Bunday yo‘l bilan, odatda, qo‘shma fe’llar hosil bo‘ladi.
Qo‘shma fe’llar tarkibiga ko‘ra ikki turli bo‘ladi: a) ot+fe’l tuzilishidagi 
qo ‘shma fe’llar. M asalan, 
tasdiq qildi, vayron bo ‘Idi
kabi; b) fe’l+ fe’l 
tuzilishdagi qo'shm a fe’llar. M asalan, 
borib keldi, kirib chiqdi, olib keldi
kabi.
F e ’ldan boshqa so‘zlarga 
qilmoq, aylamoq, etmoq, bo ‘Imoq
fe’llarining 
qo‘shilishidan hosil bo‘lgan qo‘shma fe’llar o t+ fe’l tuzilishidagi qo‘shma 
fe’llarni hosil qiladi. M asalan, 
bayon qilmoq {etmoq, aytmoq), turmush
qilmoq, о ‘sal bo ‘Imoq, о ‘sal qilmoq, bay ram qilmoq (etmoq), yangi bo ‘Imoq,
shunday bo ‘Idi, taraq etdi
kabi.
373

---

I
Ikki fe’lning o ‘zaro birikishidan hosil bo‘lgan fe’llar fe’l+ fe’l