‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi



Download 15 Mb.
Pdf ko'rish
bet23/580
Sana11.04.2022
Hajmi15 Mb.
#543624
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   ...   580
Bog'liq
hozirgi o`zbek adabiy tili i, ii, iii kitoblar. akademik litsey va kollejlar uchun darslik

Savol va topshiriqlar
1. Hozirgi o‘zbek adabiy tilida qo‘llanilmaydigan so‘z va qo‘shimchalami 
aniqlang.
2. Hozirgi o ‘zbek adabiy tilidan farqli tomonlarning mavjudlik sababini 
tushuntiring.
25


0 ‘ZBEK ADABIY TILINING TARAQQIYOT
BOSQICHLARI
6-DARS.
QADIM GI TURKIY TIL
Darsning maqsadi:
a) ilmiy maqsad: o ‘quvchilarning ongida o'zbek tili tarixi va uning 
taraqqiyot bosqichlari yuzasidan bilim va malakalar hosil qilish;
b) o'quvchilarni tilimiz tarixiga hurmat ruhida tarbiyalash.
J
 
1-topshiriq.
M atnni o'qing, unda ilgari surilgan fikr haqida bahs 
uyushtiring.
О ‘TM ISH IN IU N U TG A N X A L Q N IN G KELAJAGI Y O ‘Q
H ar bir xalq hozirgi darajasiga yetgunga qadar juda katta taraqqiyot 
bosqichini bosib o'tgan. Bundan o'zbek xalqi ham mustasno emas.
Markaziy Osiyo hududlarida azaldan yashab kelgan o'g'uz, qipchoq, 
uyg'ur, nayman, uyshin, barlos, yuz, qirq, ming kabi ko'plab qabilalar 
o'zbek xalqining shakllanishida m uhim o'rin tutgan.
Otashzabon shoir Turdi Farog'iy:
Tor ko'ngullik beklar, «man-man» demang, kenglik qiling,
To'qson ikki bovli o'zbek yurtidir, tenglik qiling, —
deb yozganida o'zbek xalqining tashkil topishida 92 urug' vakillari ishtirok 
etganligini nazarda tutgan edi.
Darhaqiqat, O'zbekistonning qayeriga borsangiz, darxon, kenagas, 
jaloyir, bahrin, nayman kabi joy — urug' nomlariga duch kelishingiz 
mumkin. Bu nom lar shu joylarda muayyan qabila vakillarining yashab 
o'tganligidan aks sado berib turadi.
Birgina «qipchoq» atamasini olib ko'raylik. Qipchoqmahalla, Qipchoq- 
qishloq, Qipchoqovul, Qipchoqariq singari nom lar respublikamiz bo'ylab 
keng tarqalgan. Bu nom o'zbek xalqining shakllanishida qipchoq qabila- 
larining munosib o'rin tutganligidan dalolat berib turibdi. Bu gapni o'g'uz, 
qorluq-chigil-uyg'ur qabilalariga nisbatan ham aytish mumkin.
Naql qiladilarki: «O'tmishini unutgan, avlod-ajdodlarini bilmagan 
kimsalarning quldan farqi yo'q». Aziz o'quvchi! Xalqimizning kechmishini, 
uning tarixini puxta bilib olishga intiling. Zotan, kelajak Sizdan shuni 
talab qilmoqda.
2-topshiriq.
«Kultegin», «Bilga xoqon», «To'nyuquq bahodir» 
kabi yodgorliklarning tili to'g'risida fikr yuriting. Ulardagi holatni 
bugungi tilimizga solishtiring va farqli jihatlarini toping.
26


3-topshiriq.
M ahm ud Koshg'ariyning «Devon-u lug‘otit turk» 
asaridan olingan «U m a kelsa, gut kelur», «Kuzaku uzun bo‘Isa, alik 
kuymas» maqollaridagi tagiga chizilgan so'zlarni izohlang.
Jamiyat oilalardan tashkil topganidek, tillar ham turli-tum an oilalarga 
bo‘linadi. Til oilalari shu oilaga asos bo'lgan til nomi bilan yuritiladi. 
0 ‘zbek, uyg'ur, qirg‘iz, qozoq kabi tillarning turkiy til deyilishiga sabab 
shuki, ularning hammasi qadimgi turkiy tildan ajralib chiqqan.
flm 
Dem ak, 

Download 15 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   ...   580




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish