‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

^
Savol va topshiriqlar
1. Yozma adabiy til nima?
2. Og‘zaki adabiy til deganda nimani tushunasiz?
3. Badiiy til bilan adabiy til bir narsami?
4. Adabiy tilning qanday uslublarini bilasiz?
39-mashq.
Yuqoridagi fikrlarga asoslanib siz ham «Suxandonlik 
daqiqalari»ni o ‘tkazing.
40-m ashq.
Keltirilgan misollardan shevalarga va kasb-hunarga xos 
so‘zlar ishlatilgan o ‘rinlarni aniqlang va tushuntiring.
1. Dukchi eshon hamma vaqt bo‘z ko‘ynak va ishton bilan malla to ‘n 
kiyar edi. Boshiga kichik salla va kuloh kiyib, bo‘zi mahsi-kavush kiyar 
edi, hech vaqt yangi va yaxshi ipakli to ‘n kiymas edi. 
(F. Otabekov)
2. Zebining qish ichi siqilib, zanglab chiqqan ko‘ngli bahorning 
iliq hovuri bilan ochila tushkan: endi, ustiga poxol to ‘shalgan aravada 
bo ‘lsa ham , allaqaylarga, dala-qirlarga chiqib yayrashni tusay boshlagan 
edi.
3. SoTi uyga kirgandan keyin sallasini Qurbon bibiga uzatib, ustidagi 
malla yaxtagini olisdan turib kartga irg'itdi.
4. Q izlarning bu «ittik» (o ‘tk ir z o ‘r) payloqchisini k o ‘plashib 
uyg‘otdilar, aravadan ko'plashib tushirdilar.
5. M en buvizdan beruxsat m ehm on chaqirmayman.
6
. K ech payt men o ‘zim kirib, Enaxonga aytib qo‘yaman.
7. Xudovandi karim, bu erkaklarni muncha yaxshi ko‘rar ekan, a..?
8
. Odmi kiyimda ko‘rganlar yo oddiy bir qishloq boyi, yo Yettisuv 
bilan aloqasi bor qo ‘ychi, tuyachi deb o ‘ylaydilar.
9. «Uziqararoq» xotin uchrab bir chang solsa, hech narsa qol- 
maydi.
10. Shunday aziz cho'qqat «xizmat haqi» besh ming so‘mlarga yetib 
boradigan bir «ish» topib keldi. 
(A. C ho‘lpon)
176

---

41-mashq.
«Zum rad bahor» m avzusida xalq shevalariga ham da 
adabiy tilga asoslangan ikki m atn tuzing. H ar ikki matnning farqini tushun­
tiring.