‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

574

---

0 ‘ylang: 
K o ‘chirm a gaplarda tinish belgilari nim a u ch u n kerak?
Berilgan m aqoining m a’nosini izohlang, uni k o 'c h irm a gapli q o ‘shm a 
gapga aylantiring. U nda m uallif gapi keyin kelsin.
Qayrag'och qalin bo‘Isa, yomg'ir o'tmas
,
Og‘a-ini totuv bo‘Isa, xo'rlik yetmas.
222-mashq.
Quyida berilgan ko‘chirma gaplarning tinish belgilarini
q o ‘yib, k o ‘chiring.
1. Y o‘q dedi M atluba ukam nikiga boram an. Sen ham yura qol, joyi 
bem alol. 2. Voy opa, qarang, bir qarang dedi N azm i shoxlari chiqibdi.
3. Boya nim a deding dedi Sarvar uning pichingini tushum naganday, — 
odam ni isnodlarga qoldirasiz dedingmi? M en futbolni ko‘rmay shu gapingni 
o ‘ylab o ‘tirdim . 4. Eshikni yoping dedi N afisa zarda bilan. 5. T uhm atm i? 
M ana bu ham tuhm atm i? M atluba shunday deb sum kasidan xatni chiqarib 
uzatdi. 
6
. Bu ... Tursunali akam ning xatlari-ku? D edi N afisa ajablanib. — 
Sizga kim berdi. 7. Agar ishonmasangiz, dedi N afisa kundoshiga tik qarab, 
turm aga borib kelamiz. 0 ‘zlaridan so‘raymiz. 
(T. Malik)
223-mashq. Berilgan mashqdan ko‘chirma va muallif gapini aniqlang.
Har bir gapni yozgandan so‘ng uning chizmasini chizing.
1. «B or dad an g g a chop! — dedi shoshib — q ish lo q d a n d o ‘stlaringiz 
keldi», — degin. 2. «Yur, bolam , senga bitta m uzqaym oq olib beray!» — 
dedi to ‘satdan. 3. A ’zam aka oldin astoydil xafa b o ‘ldi, keyin: «Ha, mayli, 
yo ‘qqa chora h am y o ‘q-da!» — dedi. 4. In o b a t g o ‘yo Ertayevning gapini 
esliitm aganday, birinchi unga yuzlanib: «Nega bu n d ay deysiz, U m arov 
aka, — dedi sekin, — unisiyam kerak, bunisiyam». 5. «Bir jihatdan Inobatxon 
haq, Erkinjon», — dedi u jiddiy. 
6
. Ha, o ‘sha kecha M uyassar u n i ayamadi: 
«Axir ...handalak bo ‘lsayam... Barchaning m ulki-yu nega buni o‘ylamading?»
— degan gapni takrorlayverib, o ‘lganning ustiga chiqib tepganday qildi.
7. Ertayev: «M ayli, m ayli, buni keyin g ap lash am iz», — ded i kulib.
8
. M ashrab esa: «Bo‘lm asa, nim a qilaylik?» — dedi titrab. 9. Y igitlarning 
oldiga savol-javob qog‘ozini surib qo‘yarkan, kuhb dedi: «M arham at tabarruk 
q o ‘llarini q o ‘ysinlar!» (
О. Yoqubov)