‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

Darsning maqsadi: 
talabalarning qisqartma so ‘zlar haqidagi bilim-
larini chuqurlashtirish.
Qisqartma so ‘zlardan foydalanish k o ‘nikmasini shakllantirish.
R e j a: 
* 
Qisqartma so ‘zlar haqida m a’lumot.
* Qisqartma so'zlar va ularning to ‘liq varianti o ‘rta-
sidagi munosabat.
* Qisqartma so'zlarni hosil qilish yo‘llari.
423

---

Inson o ‘z faoliyatida doimo oz mehnat sarflab, ko‘proq
T 
natijaga erishishga urinadi. Bunda nutqiy faoliyat natijasida bir
qancha barqaror birikmalarni qisqartirish yo‘li bilan qisqartma
so‘zlar vujudga keladi va bu bilan nutqiy ixchamlikka erishiladi.
Masalan, Birlashgan M illatlar Tashkiloti — BMT, Ichki ishlar
boshqarmasi
— 
IIB
kabi.
Qisqartma so'zlarga 
abbreviatura 
ham deyiladi. Darhaqiqat, Birlashgan
M illatlar Tashkiloti
deyishdan ko'ra, BM T deyish ixchamroq.
Shuni ta’kidlash kerakki, qisqartirish yangi so'z yasash emas, chunki
qisqartirish faqat so‘zning shakliga oid bo'lib, m a’noga ta’sir etmaydi.
Shuning uchun qisqartma so‘z barqaror so'z birikmasining, to ‘g‘rirog‘i,
murakkab nom ning qisqartirilgan varianti (ko‘rinishi)dir. Qisqartma
so'zlarni aytishimiz bilan uning to ‘liq, kengaygan ko‘rinishi xotiramizga
keladi. Masalan, DTM —Davlat Test markazi, D TS
— 
Davlat T a ’lim
standartlari.
Qisqartirish turli y o ‘l bilan amalga oshiriladi.
1. Barqaror so ‘z birikmasi qismlarning birinchi tovushlari (yozuvda
harflari) asosida: B M T (B irlashgan M illa tla r T a sh k ilo ti),