‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi



Download 15 Mb.
Pdf ko'rish
bet29/580
Sana11.04.2022
Hajmi15 Mb.
#543624
1   ...   25   26   27   28   29   30   31   32   ...   580
Bog'liq
hozirgi o`zbek adabiy tili i, ii, iii kitoblar. akademik litsey va kollejlar uchun darslik

eski o‘zbek tili 
deb nomlanadi.
flgn 
Demak, eski o‘zbek tili XII—XIII asrdan to XX asrning bosh-
ц larigacha bo‘lgan o‘zbek tili tarixini o ‘z ichiga oladi va juda katta
yozma manbalarni o‘zida mujassam etadi.
A lisher N avoiy, Z ahiriddin M uham m ad B obur, Turdi Farog'iy, 
Boborahim Mashrab, Zokirjon Xolmuhammad o'g'li Furqat, M uhammad 
Am inxo'ja M uqimiylarning eski o'zbek tilini yangi taraqqiyot bosqichiga 
olib chiqishda xizmatlari katta. Ayniqsa, bu borada Alisher Navoiy ulkan 
ishlar qildi. U o'zbek tilini xazina deb bildi. Bu xazinani ilonlar va tikanlar 
o'rab turganligini ta ’kidladi. Navoiy eski o'zbek adabiy tilini ana shu 
«ilon»lardan va «tikan»lardan tozalab berdi.
Eski o'zbek adabiy tili hozirgi o'zbek adabiy tilining vujudga kelishida 
m uhim bosqich sanaladi.
32


42-mashq. Matnlarni o ‘qing. Eski o ‘zbek adabiy tiliga xos xususiyat-
lami aniqlang.
Bu ulus to xublar ko‘rduk, ey o ‘zbegim,
Dilraboliqda sizingdek sho‘xi ra’no ko'rmadik.
(Atoiy)
Shoh-u toj-u xil’atikim, m en tom osha qilg'ali,
0 ‘zbakim boshida qalpoq, egnida shirdog'i bas.
(Alisher Navoiy)
Qaro meng ol yangoqingg‘a yaroshur,
Boshim doyim adoqingg‘a yaroshur.
(Xorazmiy)
Qarinchqa aydi: «Mavlodin ne tilading?»
Sulaymon aydi: «Andoq mulk tiladimkim, m andin o ‘zga kim 
ersa-da bo‘lmasun».
Qarinchqa aydi: «Bu so‘zdin hasad isi kelur, manga bo‘lgin, 
o‘zgalarga bo‘lmagin».
(Nosiriddin Rabg'uziy)
43-mashq. Navoiyning «Muhokamat ul-lug‘atayn» asaridan olingan
ushbu parchaga e’tibor bering. Turkiy tilning imkoniyatlari haqida fikr yuriting.
Yana bir adolari borki, ba’zi alfozning so‘ngg‘ida 
«ch, i» «ki», «chi»
lafzidir, orttururlar, yo mansabning, yo hunarning, yo peshaning izhori 
uchun; forsiyda yo‘qtur, balki alar ham turkcha ayturlar.
Mansabda andog‘ki, qo‘rchi va 
suvchi
va 
xizonachi
va 
kerak-yarog‘chi
va 
chavgonchi
va 
nayzachi
va 
shukurchi
va 
yurtchi
va 
shilonchi
va 
axtachi
yo‘sunlug‘ ko‘ptur.
H u n ar va peshada andog‘ki, qushchi va 
borschi
va 
qo'ruqchi
va 
tamg'achi
va 
jibachi
va 
yo ‘rg'achi
va 
halvochi
va 
kemachi
va 
qo ‘ychi...

Download 15 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   25   26   27   28   29   30   31   32   ...   580




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish