‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

ft® 
Hali voqelanmagan imkoniyat tarzidagi, ma’lum jamiyat a’zo-
y lari uchun barobar xizmat qiluvchi ijtimoiy-ruhiy aloqa vositasi —
til, shu tilning muayyan shaxs nutqiy faoliyatida bevosita namoyon
bo‘lishi, voqelanishi — nutqdir.
Til va nutq umumiylik — xususiylik, imkoniyat — voqelik, mohiyat — 
hodisa zidlanishini o ‘zida namoyon etib, bir-biriga zidlanadi va bunday 
zidlanish har bir til sathlariga xos birliklarning nom lanishida ham o'z 
ifodasini topadi.
QjTO 
Tilning fonologik (fonetik) sathining birligi fonema bo‘lsa,
Щ fonemaning real talaffuz qilingan, quloq bilan eshitilgan ko‘rinishi
fon (allofon) yoki tovush hisoblanadi.
45-mashq. 0 ‘qing! Quyida berilgan savollarga javob bering.
Mathur sangqil, mathur rasako ‘n.
Savollar
1. Yuqoridagi harflar qatorlarida qanday maqol yashiringan?
2. Yuqoridagi harflami turlicha joylashtirish asosida yana qanday gaplar 
tuzish mumkin?
35

---

46-mashq. M, R, L, N, NG, E, A, O, U, 0 ‘, I, T, S, K, Q, X, B.
9 Savol va topshiriqlar
•
1. Yuqoridagi harflaming turli kombinatsiyalaridan bir nechta gap tuzing.
2. Berilgan harflar ifodalagan tovushlarni unli va undoshlarga ajrating.
Ularning o ‘zaro farqini aniqlang.
3. Faqat undoshlardan yoki faqat unlilardan so‘z hosil qilib bo‘ladimi?
Buning sababi nimada?
47-mashq. А, В, V, G, D, Z, I, L, M, N, О, P, R, S, T, U.
Topshiriqlar
1. Yugoridagi harflardan foydalangan holda turli so'zlar hosil qiling.
2. So'z boshida qaysi undoshlarni keltirib bo'lmasligini aniqlang va uning 
sababini tushuntiring.
48-mashq. b, к undoshlarini turli xil unlilar bilan keltirib so‘zlar hosil