‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

(Sh. Qurbon)
229

---

136-mashq.
M atnni o ‘qing. Uning tarkibidagi lug‘aviy sinonimlarni 
topib, ularni alohida ko‘chirib yozing.
U S T O Z L A R N I H U R M A T L A S H BA Y O N ID A
H ar bir inson uchun o ‘z muallimini va ustozini e ’zozlash, hurm at 
va ehtiromini ado qilish shartdir. Negaki, bu zotlar har qanday insonning 
ruhini tarbiyalaydi, m a’naviy boylik bilan to'ldiradi, har qanday ruhiy 
va maishiy kamchilik hamda illatlarni poklaydi, jaholat degan buyuk aybdan 
xoli va ozod qiladi.
Muallim va ustoz shunday zotki, u insoniyatni ilm bezagi bilan 
ziynatlaydi, ularga chiroyli va yoqimli fazilatlar bilan chiroy va oro beradi, 
tushuntirish bilan foydasiz narsalardan odam ni xalos etadi, insonni 
haqiqiy komil inson darajasiga yetkazish bilan bilim xazinasini ularning 
qalblariga joylaydi.
Muallim va ustoz shunday zotki, u sening insonlik haq-huquqlaring 
nimadan iborat ekanini tushuntirib beradi, yaramas, yomon ishlardan 
qaytaradi va eng yaxshi ishlar va fazilatlar sari yo‘l ko‘rsatadi. Ular sening 
yuksakliging va kamolga yetishingni o‘ylashib, hamisha jon kuydirishadi, el 
ichida o‘ylab, butun kuch va imkoniyatlaringni ishga solishadi.
Muallim va ustozning vaqtlari qimmatli ekanligini bilib, aytganlariga 
diqqat bilan quloq sol. Bordi-yu, biror narsani tushunmay qolsang, odob 
va muloyimlik bilan qayta so‘rashing zarur. Muallim va ustozing nima 
so‘rasalar kulib turib, odob va ikrom bilan chiroyli so‘zlami saralab javob 
ber. Ilm maskanidan tashqarida yoki ko‘cha-ko‘yda ularni ko‘rib qolsang 
ta ’zim bajo qil, qo'lingni ko‘ksingga qo‘yib salom ber.
(Abduqodir Nuriy al-Barzanjiy)
137-m ashq.
M atnni o'qing. F e ’llarni topib, uni sinonim lar bilan 
almashtirib ko‘chiring.
M O H I R A M A Z O N H A L O L L IK OYI
Barcha-barchamizni hushyorlikka da’vat etuvchi Ramazon kirib keldi. 
M ag 'firat oyi, tavba oyi, m eh r-m u ruv v at oyi, ezgu niyatlar oyi, 
badniyatlardan parhezlanish oyi, yaratgan egamizdan qo'rqadigan, hatto 
nafsi hakalak otib, halollik, vijdon, diyonat so'zlarini eshitganda istehzoli 
kuladiganlar ham o ‘zini o ‘zi savolga tutadigan oy:
Halol bilan harom ning farqiga boryapmanmi?
0 ‘zganing haqiga xiyonat qilmayapmanmi?
K ibr-u havoga berilmadimmi?
Zulm o ‘tkazmayapmanmi?
U m rim ni o ‘tkinchi hoy-u havaslarga sovurmayapmanmi?
230

---

Jaholat va mutaassiblikka og'madimmi?
M ansabni suiiste’mol qilmayapmanmi?
M a’naviy haq-huquqim ni anglab yetayapmanmi?
Savolning cheki yo‘q, binobarin, Ram azon — savollar oyi desak 
ham to ‘g‘ri b o‘lar. 
0 ‘zgalar tergamasidan burun o ‘zini o ‘zi tergashga 
odatlanish ham imon belgisi. Ram azon, «Siz shunga qodirmisiz?» deya 
savolga tutm oqda har birimizni.
Bir nufuzli davraga haddan tashqari qim m atbaho yasan-tusan qilgan 
erkak-ayol kirib keldi: qaragan ham, qaram agan ham havaslandi. Bir 
ziyoli kishi: «Bu er-xotin shu qadar shohona kiyinishga o'zlarini qanchalik 
m a’naviy haqli deb hisoblaydilar?» deya savol qotdi.
H ech kim javob bermadi, lekin savol ko‘pchilikni o'ylantirib qo ‘ydi. 
Ehtim ol, o ‘sha tobda har kim o ‘zini o ‘zi dabdabaga haqlimanmi?.. M en 
shunday mavqeni egallab turishga haqlimanmi?... degan savolga javob izlar.
Kun bo'yi non-choydan tiyilib yurish aytarli mashaqqat emas, bu 
R o‘zaning eng jo ‘n va zohiriy ifodasi, xolos, lekin halollik gigiyenasi nuqtayi 
nazaridan o ‘zini taftish etishga har kim ham qodir emas. Bunisi qiyin, 
R o‘za esa — ushbu qiyinni osonlashtirish uchun berilgan imkoniyat.
Iloyo, bir-birovimizni halollik yili bilan, imon asri bilan m ubo- 
rakbod etaylik. Aziz yurtdoshlar! Ram azon oyida ana shunday qutlug‘ 
niyatlar bilan yashaylik!