‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

S o 'zla r
A sos
Q o 'sh im -
cha
A y tilish i
Y ozilish i
Y ozu v
tam oyili
B o g ‘ga
U c h in c h i
Stakan
b o g ‘
u ch
stakan
-ga
-in c h i
bog'ga
u ch in ch i
istakan
b o g ‘ga
uchinchi
stakan
fonetik
m orfologik
shakliy
Ishga, tog‘ga, tikkan, ketgach, aeroport, tushunm oq, kompaniya, 
fikr, monolog, qutildi, ko‘m -ko ‘k, o ‘qibdi, so‘roq, sana, angla, terakka.
31-m ashq.
Eski adabiy tilda yozilgan baytlarni hozirgi adabiy tilga 
aylantiring.
So‘z guharig‘a erur anga sharaf,
Kim b o ia olmas anga gavhar sadaf.
171

---

Til bu cham anning varaqi lolasi,
So‘z dururidin bo‘lubon jolasi.
So‘zdin o'likning tanida ruhi pok,
Ruh dog‘i tan aro so'zdin halok.
Turguzub o ‘lgani kalomi fasih,
0 ‘zig‘a «jonbaxsh» laqab deb Masih.
Tengriki, insonni qilib ganji roz,
So‘z bila hayvondin anga imtiyoz.
G ‘uncha og‘izliq, sanami no'shlab,
So‘zdin agar aylasa, xomush lab.
Donayi dur so‘zini afsona bil,
So‘zni jahon bag‘rida durdona bil.
(«ffayrat ul-abror»dan)
32-m ashq.
M atnlardan keltirilgan parchalarni o ‘qing. Shevaga xos 
so'zlarda, adabiy tildan chekinish bo'lgan holatni topib, ularning o'rniga 
adabiy tildagi muqobilini qo ‘ying. Shevaga xos so'zlarning qaysi jihatdan 
farqlanishini izohlang.
1. 
— Xo‘p, — dedi Saidiy bir kecha Yo‘lchiboyga, — yerni oldingiz, 
peshanangizdan chorakorchilikni o ‘chirdingiz, bordi-yu, zamon teskari 
bo‘lib ketsa nima bo'ladi?
— Oq poshsho kelsa deysizmi?
— Bari bir-da... Boyni yom on ko ‘radigan hukum at bilan, albatta, 
boyni yaxshi ko‘radigan poshsho urishadi. 2. Menikini ham olarmishsizlar, 
deb eshitdim . Agar oladigan b o ‘lsanglar, javur, ukalar... H ukum at 
kambag'alparvar bo‘lsa, m en boy emas... 3. Saidiy hovlining sahniga 
burildi, dimog‘iga zirvak hidi keldi. 4. Domla qizini Saidiy tom on yo'lladi.
— So‘rash, o‘rischa, znakom bo‘linglar... 5. N echa kundan beri kirib, 
k o ‘r deym an, bu bevosh uyalam an , deb h ech kirm aydi. 
6
. Y oqubjon 
javob bermay, qo‘lidagi o ‘zi tergan bir necha satrni nabordan ottisk 
olish uchun press yoniga keldi. U qaytib kelib izoh berm oqchi edi, ammo 
metrenpaj ruxsatsiz harf terish m um kin emasligini aytib, ottisk olgani 
qo ‘ymaganidan keyin, vyorstka tam om b o ‘lguncha indam ay, tergan 
naborini tarqatish bilan ovora b o ‘ldi. 7. — Bu yashshamay o ‘lgurning 
o ‘zi yom on, — dedi opasi, m ushtini yerga qadab, — sen bilan orani 
buzishga buzib boshiga ish tushgandan keyin biram o ‘tirgani joy topolmay 
yurdiki...