‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

(Barot Yarash)
168

---

/
U yga topshiriq. 
Tilxat va m a’lumotnomaga namuna yozib
kelish.
Tayanch tushunchalar
so‘z turkum lari, m ustaqil so‘z turkum lari, yordam chi so‘z tur- 
kumlari, ot, sifat, son, olmosh, fe’l, ravish, bog'lovchi, ko'm akchi, 
yuklama, taqlid so'z, modal so'z, undov so'z.
169

---

2-DARS.
ADABIY TIL H AQIDA M A’LUM O T.
ADABIY TIL SHAKLLARI
2.1 . ADABIY TIL
Darsning maqsadi: 
o ‘quvchilarga adabiy til va uning shakllari haqida 
m a’lum otlar berish, ularni to ‘g‘ri va yoqimli so‘zlashga o ‘rgatish.
R e j a :
* Adabiy til haqida m a’lumot.
* Xalq shevalari.
* Adabiy tilning xalq shevalaridan farqi.
J
 
1-topshiriq.
H ar millatning taraqqiysi ilm ila, nodon xalqning 
ko‘z yoshi marjon emish. 
(A. Avloniy)
Gapdagi so'zlarni izohlab, adabiy til haqida fikr yuriting.
H ar kuni radio va televideniye orqali turli axborotlarni eshitga- 
ningizda, gazeta va jurnallar o ‘qiganingizda, siz mansub bo‘lgan qishloq 
yoki shahar aholisi gaplashayotgan tilning radio, televideniye, m atbuot 
tilidan m a’lum farq qiladigan tomonlarini payqaysiz. Bundan ko‘rinadiki, 
hozirgi o ‘zbek tilimiz adabiy til va mahalliy xalq shevalarini o ‘z ichiga 
oladi.
Tarixan tarkib topgan, qat’iy m e’yorlarga bo‘ysunuvchi,
f
s o ‘zlashuvchiIarning qaysi hududda yashashidan q a t’i nazar
•
barchasi uchun umumiy bo‘lgan til adabiy til sanaladi.
Adabiy til har qanday tilning oliy shakli sanaladi va lug‘at 
tarkibining boyligi, gram m atik qurilishinmg tartibga solinganligi, 
q at’iy m e’yorlarga amal qilishi, uslubning rivojlanganligi bilan 
xarakterlanadi.
Bu jihatdan adabiy til xalq shevalariga qaram a-qarshi qo‘yiladi.