‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

231-m ashq.
Ko'chiring. Matndagi atoqli otlarni toping, ularning 
yozilishiga alohida e ’tibor bering.
A H M A D A L -F A R G ‘O N IY
A hm ad a l-F a rg ‘oniyning to 'liq ismi Abul Abbos A hm ad ibn 
M uhammad ibn Kasir al-Farg‘oniydir.
U VTIl asr oxirlarida Qubo (hozirgi Quva) shahrida dunyoga keladi. 
Quva shahri o ‘sha davrning m adaniy-ilm iy m arkazlaridan bo'Igan. 
20 yoshgacha Quva shahrida yashab, shu yerda ta ’lim oladi.
Uning nomi o ‘sha davrlardayoq keng tarqalib, Marv shahriga taklif 
etiladi. Ahm ad a l-F a rg ‘oniy nom i ko‘p o ‘tm ay shunchalik e ’tibor 
qozondiki, 30—35 yoslilarida uni «Tinchlik shahri» deb atalgan Bag'dodga 
«Bilim uyi», ya’ni «Xizonat al-hikma» yoki «Bayt ul-hikmat»ga taklif 
etishadi. Uning ko‘pchilik asarlari M a’mun huzurida yashagan davrida 
yaratildi. Uning m ashhur «Kitob javom e’ ilm an-nujum val-harakat as- 
samoviya» («Astronomiya va sayyoralar harakati») kitobi ham o ‘sha davrda 
yaratildi.
Olimning asarlari XII asrdayoq Italiya, Fransiya ham da Germaniya 
universitetlarida o'qitila boshlandi. Bu davrda uning mashhur asarlari lotin 
tiliga, Y a’qub O nado‘liy tom onidan ibroniy tiliga o ‘girildi.
Alimad al-Farg‘oniy Ovro'pada Alfraganus nom i bilan m ashhur 
bo‘ldi. U ning qo'lyozm alari dunyo bo‘yicha tarqalgandir. Amerikaning 
Prinston universiteti, Sankt-Peterburg, Qohira, Parij, Mexiko va H in- 
distonda olimning q o ‘lyozmalari mavjudligi ro ‘yxatga olingan.
Al-Farg‘oniy kabi buyuk bobokalonlarimizning nomlarini va asarlarini 
tiklashim iz m illiy qadriyatlarim izn i anglashda, o ‘zligim izni idrok 
etishimizda ibratli saboq b o ‘la d i.'
(N. Ibrohimov)
232-m ashq.
Ot yasovchi qo'shim chalar bo‘yicha «Bu meniki» o ‘yin- 
topshirig'ini bajaring.
I guruh — qurol va narsa oti yasovchilar;
II guruh — belgi ham da mavhum ot yasovchilar;
III guruh — holat-harakat otini yasovchilar.
Quyida so‘zlaming o ‘mi aralashtirib berilgan. So‘zlardan siz o ‘zingizga 
tegishli bo‘Igan qo'shim chani ajratib oling.
292
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

M uattarligi, bilim , surm a, ch o lg ‘u, ish o n ch , ch iq in d i, tepki, 
ushlagich, ravshanlik, o ‘rash, tuyg‘u, m angu, sevinch, etik, borliq, 
to rtm a , osh no lig im , tu zu m , og‘u , t o ‘kinlik, t o ‘kin ch ilik , tirgak, 
b o ‘shlik, tortindi, bilim, boshim, tortiq, ezgulik, tilagim, siniq, buzuq, 
handaq, yotoq, intiq, taxm on, boylik, orzu, boylam, tutatqi, insoniylik, 
bolaligim, yelpig‘ich, boyligim.
Yuqoridagi so'zlarni nim a uchun o ‘z guruhingizga yozganingiz 
sababini tushuntiring.