‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi b. M. U m a r o V

„Rolli  o y i n “  metodining  afzallik  tomonlari:
•  o ‘quv  jarayonida  ta ’lim   oluvchilarda  motivasiya  (qiziqish)ni 
shakllantirishga yordam  beradi;
• ta ’lim  oluvchilarda shaxslararo muomala malakasini shakllantiradi;
•  n azariy  bilim lam i  am aliyotda  qo‘üay olishni  o ‘rgatadi;
•  t a ’lim   oluvchilarda  berilgan  vaziyatni  tahlil  qilish  m alakasi 
shakllanadi.
„Rolli  o y i n “  metodining  kamchilik  tomonlari:
•  k o ‘p   vaqt  talab  etiladi;
•  t a ’lim   beruvchidan  katta  tayyorgarlikni  talab  etadi;
• ta ’lim  oluvchilarning o ‘ymga tayyorgarligi turlicha bo‘lishi mumkin.
„Bahs-munozara“ metodi  —  biror  mavzu  b o ‘yicha  ta ’lim   oluv­
c h ila r b ila n   o ‘zaro  bahs,  fikr alm ashinuv  tarzida  o ‘tkaziladigan  o ‘qi- 
tish  m etodidir.
H a r   q anday  mavzu  va  m u am m olar mavjud  bilim lar va tajribalar 
aso sid a  m uhokam a  qilinishi  n azarda  tutilgan  holda  ushbu  m eto d 
q o ‘lla n ila d i.  B ahs-m unozarani  boshqarib  borish  vazifasini  t a ’lim  
olu v ch ilarn in g   biriga  topshirishi  yoki  ta’lim  beruvchining  o ‘zi  olib 
borishi  m um kin.  B ahs-m unozarani  erkin  holatda  olib  borish  va  har 
b ir  t a ’lim   oluvchini  m unozaraga  jalb   etishga  harakat  qilish  lozim. 
U sh b u   m eto d   olib  borilayotganda  ta ’lim  oluvchilar  orasida  paydo 
b o ‘ladigan  nizolam i  darhol b a rta ra f etishga harakat  qilish kerak.
„Bahs-munozara“ metodini o'tkazishda quyidagi  qoidalarga  amal 
qilish  kerak:
• b a rc h a  ta ’lim oluvchilar ishtirok etishi uchun imkoniyat yaratish;

---

•  „ o ‘ng  qo‘l“  qoidasi  (qo‘lini  ko ‘tarib,  ruhsat  olgandan  s o ‘ng 
so‘zIash)ga rioya qilish;
•  fikr-g‘oyalam i  tinglash  m adaniyati;
•  bildirilgan  fikr-g‘oyalam ing  takrorlanm asligi;
• bir-birlariga o ‘zaro hurm at.
10-rasm.  „Bahs-munozara“  m etodini o'tkazish tuzilmasi
„Bahs-munozara“  metodining  bosqichlari  quyidagilardan  iborat:
1.  T a’lim  beruvchi  m unozara  m avzusini  tanlaydi  va  shunga  d o ir 
savollar  ishlab chiqadi.
2.  T a’lim  beruvchi  ta’lim  oluvchilarga  m uam m o  bo‘yicha  savol 
beradi va ulam i m unozaraga takJif etadi.
3.  T a’lim  beruvchi  berilgan  savolga  bildirilgan javoblam i,  y a ’ni 
turli  g‘oya  va  fikrlam i  yozib  boradi  yoki  bu  vazifani  bajarish  u c h u n  
ta’lim  oluvchilardan  birini  kotib  etib  tayinlaydi.  Bu  bosqichda  t a ’lim  
beruvchi ta ’lim  oluvchilarga o ‘z  fikrlarini  erkin  bildirishlariga  sh aro it 
yaratib beradi.
4.  Ta’lim   beruvchi  ta’lim  o lu v ch ilar  bilan  birgalikda  bildirilgan 
fikr va g‘oyaIam i guruhlarga ajratadi,  u m u m lashtiradi va tahlil  qiladi.
5.  Tahlil  natijasida  qo‘yilgan  m u am m o n in g   eng  maqbul  e c h im i 
tanlanadi.
ßahs-m unozara “  metodining  afzalliklari:
• ta ’lim oluvchilarni  mustaqil  fikrlashga undaydi;
•  ta ’lim  oluvchilar  o ‘z  fikrining  t o ‘g ‘riligini  isbotlashga  h a ra k a t 
qilishiga im koniyat yaratiladi;
•  ta ’lim   oíuv ch ilard a  tin glash  v a  ta h lil  qilish  q o b iliy atin in g  
rivojlanishiga yordam  beradi.

---

„Bahs-munozara“  metodining  kamchiliklari:
•  ta ’lim  beruvchidan  yuksak  boshqarish  m ahoratini  talab  etadi;
•   ta ’lim  o luvchilam ing  bilim  darajasiga  m os  va  qiziqarli  bo'Igan 
mavzu  tanlash 
tala b   etiladi.
M uam moli  va ziya t“  m etodi  —  ta’lim   oluvchilarda  muam moli 
vaziyatlaming sabab va oqibatlarini tahlil qilish ham da ulaming echimini 
topish bo'yicha k o ‘nikm alarini shakllantirishga qaratilgan  metoddir.