Zbek isto n respu blikasi fanlar akad em iyasi


Lingvistik belgilarning o'ziga xos xususiyatlari



Download 2,03 Mb.
Pdf ko'rish
bet6/35
Sana11.05.2022
Hajmi2,03 Mb.
#602174
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   35
Bog'liq
Tilni sistema sifatida o\'rganish. Nurmonov A, Usmonova H, Boboxonova D.

Lingvistik belgilarning o'ziga xos xususiyatlari.
Motivlanmagan belgilar ichida lingvistik belgi alohida o'rin 
egalaydi. Lingvistik belgilar konventsionalligi bilan motivlanmagan barcha 
belgilar bilan umumiylikni hosil qilsa ham, ammo axborot tashish 
imkoniyatining kengligi, diskretligi, akustikligi, ko'psathliligi va bu sath 
birliklari o'rtasida pog'onali (darajali) munosabatning mavjudligi bilan 
boshqa motivlanmagan belgilardan farq qiladi. SHuning uchun ham 
lingvistik belgi alohida tipdagi belgidir.
F. de Sossyur ham lingvistik belgining qurilish modelini tavsiya 
etib, uning ikki asosiy tamoyilini belgilaydi: ifodalanmishning erkinligi va 
silsilaligi.
Birinchi 
tamoyil 
ifodalovchi 
va ifodalanmish 
o'rtasidagi 
munosabat asosida belgilanadi.
Lingvistik belgining bu ikki plani o'rtasidaga munosabat antik 
davrdan buyon faylasuflar, ruxshunoslar va lingvistlar o'rtasida qizg'in 
bahslarga sabab bo'lib kelmoqda.
Qadimgi grek filosoflari Geraklit nom bilan u ifodalagan predmet 
o'rtasida bog'liqlik bor degan tezisni olg'a surgan bo'lsa, Demokrit bu 
qarashni inkor qiladi va nom bilan u ifodalangan predmet o'rtasidagi 
munosabat 
erkindir, 
deydi. 

nom bilan predmet 
o'rtasidagi 
nomutanosiblikni quyidagi dalillar bilan isbotlaydi: 1) bir predmet bir 
necha nom bilan atalishi mumkin (nom predmetga nisbatan ko'p, ortiqcha):
2) bir necha predmet bir nom bilan ataladi (nom predmetga nisbatan kam, 
etishmaydi): 3) ma’lum predmetlaming nomlari davrlar o'tishi bilan 
o'zgarishi mumkin.
19


Bu masala bugungi kunda ham dolzarbligini yo'qotgani yo'q 
(ushbu muammo yuzasidan batafsil m a’lumot olish uchun "Belgining 
tuzilishi bo'limiga qarang").
Lingvistik belgining ikkinchi tamoyili ifodalovchining silsilaligidir. 
F. de Sossyur asarida bu tamoyil birinchi tamoyilga nisbatan kamroq o'rin 
olgan bo'lsa ham, lekin unga katta ahamiyat berildi.
Lingvistik belgining silsilaligi uning boshqa belgilar bilan 
sintagmatik munosabatini ko'rsatadi. Lingvistik belgining bu xususiyati til 
va nutq aloqasiga ham ishora qiladi.
Lingvistik belgining uchinchi xususiyati uning diskretligi, ya'ni 
mayda elementlarga ajralish xususiyatidir.

Download 2,03 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   35




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish