‘zbek ist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi X. K. Aripov, A. M. Abdullayev

Katta bitt Bit Kichik bit
/ /
0 1 1 0
1110
/
0 1 1 0 1 1 0 1
Bayt
Bayt
Si
......... ......
11.2 -rasm. Bit, bayt, so‘z.
Hisoblash va axborot texnikasi evolutsiyasi qurilmalar o'rtasida
axborot almashinish uchun 8 — bitli kattalikni paydo qildi. Bunday
8 — bitli kattalik bayt deb ataladi. Kompyuter va boshqaruv diskret
tizimlarning yangi turlari axborotlarni 8, 16 yoki 32 bitlar yordamida
(1, 2 va 4 bayt) so'zlar bilan bo'laklab qayta ishlamoqda.
11.3. Mantiqiy konstantalar va o ‘zgaruvchilar. Bui algebrasi
operatsiyalari
Raqamli texnikada ikkita holatga ega bo'lgan, nol va bir yoki
“rost” va “yolg'on” so'zlari bilan ifodalanadigan sxemalar qo'llaniladi.
Biror sonlarni qayta ishlash yoki eslab qolish talab qilinsa, ular bir va
nollarning m a’lum kombinatsiyasi ko'rinishida ifodalanadi. U holda
raqamli qurilmalar ishini ta ’riflash uchun maxsus matematik apparat
lozim bo'ladi. Bunday matematik apparat Bui algebrasi yoki Bui
mantiqi deb ataladi. Uni irland olimi D. Bui ishlab chiqqan.
M antiq algebrasi “rost” va “yolg'on” — ko'rinishdagi ikkita m antiqwww.ziyouz.com
kutubxonasi
11.1-jadval
Turli sanoq tizimlaridagi sonlarning natural qatori
0 ‘nlik
0 ‘n oltilik Sakkizlik Ikkilik
0
0 0 0
1
1
1 1
2
2 2 10
3 3
3 11
4 4
4
5
5
5 101
6 6 6
110
7 7
7 111
8
8 10
1000
9
9
11 1001
10
A 12 1010
11
V 13 1011
12 S
14 1100
13
D 15 1101
14
E 16 1110
15
F 17 1111
16 10 20 10000
17 11
21 10001
18
12
22
10010
19 13
23 10011
20 14
24
10100
21 15 25
10101
bilan ishlaydi. Bu shart “uchinchisi bo‘lishi m um kin em as” qonuni
deb ataladi. Bu tushunchalarni ikkilik sanoq tizimidagi raqam lar bilan
bog‘lash uchun “rost” ifodani 1 (mantiqiy bir) belgisi bilan, “yolg‘o n ”
ifodani 0 (mantiqiy nol) belgisi bilan belgilab olamiz. Ular Bui algebrasi
konstantalari deb ataladi.
Umumiy holda, mantiqiy ifodalar har biri 0 yoki 1 qiymat oluvchi