Ўзбек дипломатияси тарихидан

Ҳазрат Халофатпанох (Абдуллахон)нинг М ухаммад Назарбий
Д одхоҳ элчилиги юзасидан Ҳинд подшосига ёзган мактуби
Қ у в о н ч л и к д а в р и м и з н и н г саодат ва и қ б о л и га зебу зи й н а т
м у қ а р р ар бўлсин! Ш од -х у р р ам а й ё м и м и з ю к с а л и ш ва ш о н у
ш авкатга м уяссар бўлсин!
А долат ва саодат бўстони, ҳаш ам ат ва б ахтиёрлик гулш ани, 
ш о қ л и к н у р л а р и н и н г м а т л а ъ и , ш а ҳ а н ш о х л и к ф а л а к и н и н г
ю лдузи, саховат ва л а ё қ а т ж а м ъ и н и н г х ул осаси , ш о н -ш ав к а т 
с а ҳ и ф а с и н и н г у н во н и , осм о н қад рли к ю лдуз, иқболи баланд- 
л и к н и н г п о р л а р гавҳари , о л а м н и ёр и ту в ч и о ф т о б , ад олат ва 
ҳ а қ и қ а т о с м о н и , карам ва р аъ и ятп ар в ар л и к н и н г ж аҳонни ёритув­
ч и тў л и н о й и , б и р д ам л и к п о я с и н и м у стаҳ к ам л о вч и , д ўстлик 
д а р а ж а с и н и б алан д л атувч и , к у р а го н и й (я ъ н и Т ем ур) хонадо- 
н и н и н г н а м у н а с и , Ч и н г и з х о н о и л а с и н и н г з у б д а с и ( я ъ н и
А кбарш оҳ) т а н г р и н и н г и л ти ф о тл ар и ш у ъ л аси д ан , О л л оҳн и н г 
хайру саховат гулидан, худонинг яратувчи л и к каром ати нурла- 
ридан б аҳрам анд бўлсин! У луғлик ва за ф а р о с м о н и н и н г ёруғ 
ю лдузига саодат ш ар аф и билан ж аҳон ги рл и к йўлдош бўлсин!
К алом о ш н о л и к ва ваф одорликка сабаб бўлувчи муҳаббат асос 
м а р о с и м л а р н и а д о қ и л г а н д а н с ў н г ҳ а қ қ о н и й , о л и й ж а н о б
ф и к р и м и з ўз меҳр ж и л оси н и нам оён қи л ад и к и , муатгар ислик 
ҳ авон и н г м уш к-ан б ар таратиш дан олам ж а н н а т раш к қиладиган 
ҳолда бўлган бу қутлуғ о қ и б а т к у н л ард а м у в о ф и к д и к н и асос 
қи л и б олган ҳаклиунос хотир (им из) “ Бу О л л о ҳ ф азл и , хохпаган 
(ки ш и м ) га берам ан ва тангри бую к ф азллар э га си ” (ояти) нинг
303

---

муфассал (ва) ҳ аққон и й мазм уни билан худонинг бую к “ вадиъа” 
с и 1 бўлмиш Х ал оф атнинг муҳим иш лари тартибидан хотирж ам 
бўлди. Оллоҳга ш укур ва (ундан) м и н н атд орм и зки , (ушбу) олий 
қалам равнинг аҳолиси ва халқи олдида ором ва осойиш эш иги 
куш ойиш бўлди.
Баҳор ём ғири каби беҳисоб ва осм ондаги ю лдузлардан ҳам 
о р т и қ Т урон м у л к и н н и н г тўқ сон и к к и ў зб еки я ф и р қ а с и н и н г
бир қанча м и н г эл ва усули илоҳий ф азл н и н г ф ай зи билан итоат 
ва ф арм он б ард орл и к халқаси н и ж он қулокдарига осиб (бизга) 
там ом ан тобеъ бўлдилар ва бўйсундилар; карам (им из) э \с о н и д а н
хурсанд ва м ам нундирлар.
И ж роси вож и б ф а р м о н га м у в о ф и қ м ам л а к а т ч ек к ал а р и д а
истиқом ат қилиб, қадим зам он л ард ан тортиб ш иорлари жангу 
жадал ва (хулқ) атворлари қатли -ом бўлган қ о зо қ ва қ о р а қ а л п о қ
ва қ и р ғ и з ф и р қ а л а р и д о и м о н и ф о қ б и л а н т ў л а к о ф и р
қалмокдарга қарш и ғазо қи л и б ш о н -ш ав кати беҳисоб (бўлган) 
маконга кўплаб асир ва с о н -с а н о қ с и з м оллар ю бориб турибдилар. 
Заф ар нисбатлик узангига пайваста бўлган аҳоли ва (салтанат) 
хизм аткорларининг ж ам и яти ҳам ш у д араж адаки, п ок ш ари ат- 
н и н г м устаҳкам қ о н у н и ва бахти ёр м и л л а т н и н г бую к расм и 
аъёнлар ва ф уқаролар ўртасида равш ан ва мустақкамдир.
Ш у хил м артабага ети ш и лган д ан сўнг “ Я хш и л и к қил, тангри 
сенга яхш илик қилгани к а б и ” улуг (оят) н и н г м авриди билан 
улуг хоҳи ш и м и зн и н г барча ҳи м м ати ” (унга) н им а м уносиб бўлса 
юзага к ел ти р ” - я ъ н и э л ч и л и к ва э л ч и л и к л ар н и ҳамда кам ол 
ақл эгаси (бўл ган ) ф о зи л в о с и т а ч и л а р н и ю б о р и ш б и л а н ер 
куррасининг ҳар б и р ерига ва м овий осм он остида я ш о в ч и н и н г 
ҳар б и р и г а ҳ а м д а (б а р ч а ) х а л о й и қ ҳ о л и ва а ҳ в о л и га с а р ф
қилинди; ай н и қса, н о м д о р л и к б и с о ти н и н г у танлаган (ж ан об )- 
н и н г ш од-ҳуррам га тўл и б то ш га н ҳузурига (эл ч и л ар ю бориш
йўлида сарф қи л и н д и ). Ўтган кунлар ва ўтм иш ой ва йиллардан 
б о ш л аб ҳ у р м а т л и к улуг а ж д о д л а р и м и з - т а н г р и ул ар ё тга н
ж о й л а р н и то қ и ё м а т га ч а д о р у с са л о м қ и л с и н , - ў р таси д а бу 
макдовга муносиб одатга риоя қилинган. Агар уларнинг аксари яти 
ва кўпчилиги м акон ва м анзил (нуқтаи н азари)дан б и р-б и ри д ан
у зо қ бўлиб, ўртада ҳақи қи й ж и см о н и й аж ралиш (бўлган) бўлса 
ҳам ки, ам м о д ўстлик ва ҳам ж иҳатлик эътибори билан элчи ва
/.