Zaxiriddin muhammad bobur nomidagi andijon davlat universiteti

Ishning borishi: Tuzlari va formula tuzning 1% li eritmasi, egri nay o’rnatilgan kauchuk tiqin, suv solingan idish, mikroskop, buyum oynalari, fuksin buyog’i, spirt lampa.
TSellyulozani bijg’itadigan bakteriyalarni to’plab olish uchun quyidagi tajriba o’tkaziladi:
500 ml vodoprovod suvida 0,5g (NH₄)₃ RO₄, 0,5 g K₂ HPO₄ 0,25g MgSO₄, 0,1g NaC1 va oziq muhitini neytrallash uchun ozgina CaCO₃ xamda 2 tomchi 1 % li FeSO₄tuzi eritmasi qo’shib eritiladi. Eritmaga tsellyulozani bijg’ituvchi bakteriyalar yuqtirish uchun o’nta tekshiriladigan tuproqdan 1g chamasi qo’shib aralashtiriladi. So’ngra 250 ml hajmli kolba ichiga filьtr qog’oz qo’yilib, u yuqorida tayyorlangan suyuq aralashma bilan to’ldiriladi. Kolbaning og’zi rasmda ko’rsatilgandek qilib,egri shisha nay o’rnatilgan kau­chuk tiqin bilan berkitiladi. Nayning ikkinchi uchi suv to’ldirilgan idishga botiriladi. SHundan keyin kolba va suvli idish 35⁰S issiq termostatga qo’yiladi.
Bijg’ish jarayoni natijasida eritma loyqalanadi, filtr qog’oz esa shilimshiqlanadi va sarg’ayadi. Gazlarning harakatlanishi natijasida tolalarga ajralgan va titilgan filьtr qog’oz parchalari kolba og’zigacha ko’tarilib, to’planadi. Bijg’ish natijasida hosil bo’lgan gazlar egri nay orqali tashqariga chiqadi. Moy va sirka kislotalar esa eritma tarkibida qoladi. Kletchatkani bijg’ituvchi bakteriyalarni ko’rish uchun yuqoriga ko’tarilgan qog’oz parchalarini yoki kolba ichidagi suyuqlik ostiga cho’kkan filtr qog’ozni olib, buyum oynasida mazok tayyorlanadi. U quritilgandan so’ng fuksin buyog’i bilan bo’yalib, mikroskopning immersion ob’ektivi orqali qaraladi. Bu mazokda tayoqchasimon batsillus Omelyanskiy ko’rinadi Bu bakteriya hujayrasining bir ichida spora hosil bo’lganligi uchun u baraban tayoqchasiga o’xshaydi.





Sellyulozani bijg’ituvchi bakteriyalar.
Batsillus Omelyanskiy: a - yosh hujayralar; b - sporali vegetativ hujayralar (baraban tayoqchalari); v - yetilgan sporalar.
Nazorat uchun savollar:
1. TSellyuloza nima?
2. TSellyulozaning bijg’ituvchi qanday mikroorganizmlar uchraydi.
3.TSellyulozani bijg’itadigan bakteriyalarni to’plash uchun qanday tajriba o’tkaziladi?