ZattíŃ DÚzilisi haqqínda dáslepki maǵLÍwmatlar mexanikalíq qubíLÍslar haqqínda dáslepki maǵLÍwmatlar denelerdiń teńsalmaqlíLÍǴÍ

9. Ne senepten ısıtıw batareyaları terezeler astına jaylastırıladı?
A) Dizaynı jaqsı bolıwı ushın.
B) Massası awır bolǵanı ushın.
C) Konvekciya esapqa alınǵanı ushın.
D) Usı halat moda bolǵanı ushın.
JUWMAQLAWSHÍ SÁWBET
Bunda siz IV bapta úyrenilgen temalardıń qısqasha juwmaqları 
menen tanısasız
Termometr
Temperaturanı ólsheytuǵın ásbap. Sınaplı yaki spirtli boladı. 
Tútikshedegi suyıqlıq baǵanasınıń biyikligi temperatura ózgeri-
wi menen ózgeriwine tiykarlanǵan.
Bimetall 
plastina
Jıllılıqtan keńeyiwsheńligi hár túrli bolǵan bir-birine kepser-
lenip bekitilgen eki metall plastina.
Jıllılıq 
ótkizgishlik
Deneniń ısıǵan bóleginen ısıtılmaǵan bólegine jıllılıqtıń 
ótiwi. Zattı quraytuǵın bólekshelerdiń qozǵalısı aqıbetinde 
jetkerip beredi. Metallarda plastmassa, gerbish, shiyshe, suwǵa 
qaraǵanda bir neshe júz ese úlken boladı. Al, gazlarda júdá 
kishi.
Konvekciya
Bir qálipte ısıtılmaǵan gaz, suyıqlıqlarda zattıń bir orınnan 
ekinshi orınǵa aǵıwı aqıbetinde jıllılıqtıń jetkerip beriliw 
qubılısı. Konvekciya tezligi qatlamlar temperaturaları ayırması 
ortalıqtıń jıllılıq ótkizgishligine baylanıslı.
Nurlanıw
Qızǵan denelerdiń ózinen nur shıǵarıw qubılısı. Olardıń 
geyparaları kózge kórinedi, geyparaları kórinbeydi. Nur ózi 
menen energiya alıp júredi. Deneler hám zatlar nurdı jutıwı 
nátiyjesinde qızadı.
Celsiy 
temperatura 
shkalası
Temperaturanıń ólshem birliginen biri. Esaplaw bası nol ushın 
erip atırǵan muz temperaturası alınǵan. Atmosfera basımında 
qaynap atırǵan taza suw temperaturası 100 gradus dep 
qabıllanǵan.

---

117
V
BAP
Bul bapta Siz:
– Denelerdiń elektrleniwi;
– elektr toǵı haqqında túsinik,