ZattíŃ DÚzilisi haqqínda dáslepki maǵLÍwmatlar mexanikalíq qubíLÍslar haqqínda dáslepki maǵLÍwmatlar denelerdiń teńsalmaqlíLÍǴÍ

Úyge tapsırma
Kestedegi tıǵızlıqlar boyınsha denelerdiń qanday materialdan 
jasalǵanlıǵın anıqlawǵa háreket etiń.
1. Parallelepipedten basqa jáne qanday kórinistegi denelerdiń 
kólemin sızǵısh penen anıqlawǵa boladı?
2. Suyıqlıqlar tıǵızlıǵın anıqlaw usılı haqqında usınıslarıńızdı 
aytıń.
3. Qanday kórinistegi zattıń tıǵızlıǵın sırttan tásir etip ózgertiw 
múmkin?
•
Qattı denege salıstırǵanda «ádewir» awır bolǵan suyıqlıqtı 
bilesiz be? Bunday suyıqlıqtı 3 litrlik shiyshe ıdısqa quyıp 
beretuǵın bolsa, kóterip kete almaysız. Sebebi, onıń massası 40 kg nan 
artıp ketedi. Bul suyıqlıq – sınap bolıp tabıladı. 
•
Quyash orayında tıǵızlıq 16 000 kg/m
3
qa baradı (kestedegi eń 
úlken tıǵızlıqqa iye bolǵan iridiy menen salıstırıń. 

= 22 400 kg/m
3
). 
Betinde 0,0001 

0,00001 kg/m
3
qa teń.‚ Al, bul átirapımızdaǵı hawanıń 
tıǵızlıǵınan 10000 

100000 ese kishi degeni boladı. 
•
Jerdiń ortasha tıǵızlıǵı 5520 kg/m
3
qa teń.
2-sh
ı
n
ıǵı
w
1. 3 litrli bankaǵa toltırıp quyılǵan sút massası neshe kg boladı? 
(Juwabı: 3,09 kg).
2. Massası 18 kg bolǵan muz qansha kólemdi iyeleydi? (Juwabı: 20 
litr).

---

39
3. Neshe kg ósimlik mayı quyılsa, 0,5 litrli butılka toladı? (Juwabı: 
450 g).
4. Qanttı kesege salıp chay quyılsa tez eriyme yamasa aldın chaydı 
quyıp keyin qant salınsa tez eriyme? Juwabıńızdı tiykarlań.
5. Sútli ıdıslardan birin muzlatqıshqa, ekinshisin bólmege qoydı. 
Olardan qaysı biriniń betinde qaymaq tez payda boladı?
6. Klass taxtasındaǵı jazıwdı óshiriw ushın «Shúberekti ızǵarlap 
sıpırıń» deydi. Ne ushın?
7. Qısta ildirip qoyılǵan kir qatıp qalıp búkleniwi qıyın boladı. Ne 
sebepten?
8. Awqat ashshı bolıp qalsa, oǵan jańa qırshılǵan kartoshkanı salıp 
bir neshe minut qaynatılsa, duzı ornına kelip qaladı. Nege solay?