ZattíŃ DÚzilisi haqqínda dáslepki maǵLÍwmatlar mexanikalíq qubíLÍslar haqqínda dáslepki maǵLÍwmatlar denelerdiń teńsalmaqlíLÍǴÍ

3-TEMA
JÁMIYETTIŃ RAWAJLANÍWÍNDA FIZIKANÍŃ ÁHMIYETI. 
ÓZBEKISTANDA FIZIKANÍŃ RAWAJLANÍWÍ
Áyyemgi dáwirde jasaǵan adamlar tolıǵı menen tábiyatqa 
baylanıslı bolǵan. Sebebi, hesh nárseni óz qolları menen jasamastan, 
átirapında ne bolsa, sonı paydalanǵan. Jawın-shashın, suwıq hám 
jabayı haywanlardan úngirlerde jasırınıp jan saqlaǵan. Áste-aqırın 
aw quralların oylap tapqan, ottan paydalanıwdı úyrengen. Nátiyjede 
olardıń turmısı jeńillese baslaǵan. Sonıń ushın da tábiyattı úyreniw, 
onnan paydalanıw nátiyjesinde oǵan tásir kórsetiw baslanǵan. Tábiyat 
haqqındaǵı bilimlerdi úyreniw hám olar tiykarında tábiyat baylıqlarınan 
jemisli paydalanıw nátiyjesinde insaniyat suwıqqa tońıw, qarańǵılıqta 
qalıw sıyaqlı halatlardan hám kóplegen keselliklerden qutıla aldı. Insan 
jer júzi boylap, hawada hám suwda irkinishsiz háreket etpekte.

---

9
Tábiyiy ilimlerler arasında fizika jetekshi orınlardan birin iyeleydi. 
Birinshi temada aytıp ótilgenindey, onıń úyrenetuǵın tarawı keń 
kólemge iye. Fizikanıń hár bir úyrenilgen jańa nızamlıqları jámiyettiń 
rawajlanıwına kúshli tásir kórsetedi. Sonlıqtan Ózbekistanımızda 
da fizika ilimin rawajlandırıw boyınsha keń kólemli jumıslar alıp 
barılmaqta. Bul jumıslar menen tiykarınan Ózbekistan Ilimler 
Akademiyasına qaraslı ilimiy-izertlew institutları hám joqarı oqıw 
orınları laboratoriyalarındaǵı ilimpazlar shuǵıllanadı.
Házirgi kúnde Ózbekistan Respublikası Ilimler akademiyasınıń 
Ulıǵbek atındaǵı Astronomiya institutı, Akademik S.A. Azimov 
atındaǵı «Fizika-Quyash» ilimiy óndirislik birlespesi qasındaǵı Fizika-
texnika institutı hám Materialtanıw institutı, Ǵ. Mavlonov atındaǵı 
Seysmologiya institutı hám Qaraqalpaqstan tábiyiy ilimler ilimiy-
izertlew institutında mexanikalıq, jıllılıq, elektr, jaqtılıq hám ses 
qubılıslarına tiyisli ilimiy izertlewler alıp barılmaqta.