Zarralar fizikasi

r ~~Z ~ ~
, uchinchidan
^nf
+ 
® ny
har b ir boMinish aktida yangi 
n
sondagi neytronlar vujudga kelish 
ehtim olligiga bogMiq.
Z anjir reaksiyasi boMishi uchun 
rj = y P >
1 boMishi kerak. 
rj-
qiym ati boM inuvchi y ad ro g a va boM uvchi neytron energiyasiga 
bogMiq.
5.5-jadvalda ayrim yadrolar uchun ikki energiya tizim ida 
r / , y , P
ham da kritik oMchamlar 
Rkr, mkr —
kritik oMcham va kritik m assa 
qiym atlari keltirilgan.
187

---

BoMinuvchi element
™Pu
233^
23*u
V
2,47
2,91
2,52
»
Issiq neytronlar
0
P
0,84
0,72
0,90
(En= 0,025 eV)
Л
2,07
2,09
2,28
0
V
2,65
3,0
2,7
2,5
Tez neytronlar
P
0,87
0,9
0,91
0,12
(En= 1,2 MeV)
n
2,3
2,7
2,45
0,3
Rkr-(sm)
8,5
6
6
-
mkr(kg)
48
6
12
-
Jadvaldan ko‘rinib turibdiki, 238i7 issiq yoki tez neytronlar boMinish 
zanjir reaksiyasida qatnashmaydi.
5.10-§. Yadro reaktorlari
Yadro reaktorlari qator xususiyatlari bilan tavsiflanadi va shunga k o ‘ra, 
reaktorlar turli xil boMadi. Yadroni boMuvchi neytronlarning energiyasiga 
qarab reaktorlar issiq, tez va oraliq energiyaga ega boMgan neytronlarda 
ishlovchi reaktorlarga ajraladi.
Reaktorlar yonilgMning turiga, sekinlashtiruvchi moddasiga (oddiy suv, 
ogMr suv, grafit, berilliy, organik suyuqliklar va h.k.), aktiv zonaning 
tuzilishiga (gomogen yoki geterogen), issiqlik uzatgichga (suv, suv bugM, 
organik suyuqlik, geliy, karbonat angidrid gazi, havo, azot, suyuq m etallar 
va h.k.), bajaradigan vazifasiga (ilmiy tekshirish, energiya olish, izotoplar 
olish va h.k.), ishlash rejim iga (uzluksiz yoki im pulsli) qarab turlicha 
nom lanadi.