Zarralar fizikasi



Download 8,69 Mb.
Pdf ko'rish
bet156/179
Sana17.07.2022
Hajmi8,69 Mb.
#814697
1   ...   152   153   154   155   156   157   158   159   ...   179
Bog'liq
Atom yadrosi va zarralar fizikasi. Муминов

a - ± x ] + x2
(7.2.5)
Barcha massalari ma’lum va 
a
zarra tinch holatda deb, hosil boMuvchi 
zarralaming energiyasini topamiz. Impuls saqlanish qonunidan:
Pa = P x + P2.
(7.2.6)
Tenglikning ikkala tomonini kvadratga oshirib:
+ P 22 + 2 (i> -P 2), 
(7.2.7)
R
ni (7.2.6) yordamida skalyar ko‘paytmadan yo‘qotib:
pa = p\ + Pi + 2 (Pa - P x)Px=P;+P?+2PaP,~ 2PX
2 =
= p ; - - p l2+ i p apl,
(7-2-8)
2
2
2
(RJiJ
skalyar ko‘paytmaning 
P
= 0 va 
E a
=
Pa + m a
dan 
(a
zarra
tinch) ligini e’tiborga olsak Ea = ma, u holda (7.2.8) quyidagi ko‘rinishga 
keladi:

ml —ГЩ— щ

2Eima.
(7.2.9)
Bundan:
247


(
Е2
- 1 , 2 indekslarni o‘zaro almashtirish bilan hosil qilinadi).
Bunda Ej va E2 - parchalanishda tugMlgan zarralar to ‘la energiyalari. 
(7.2.9) ning har ikkala tomonidan tegishli massalami ayirib, x, va x
zarralarning kinetik energiyasini topamiz:
ml = m\ - m\
+ 2(7^ + 
m{)ma

m\
-
m\
+ 2
maT{
+ 2
m{ma;
ml
 - 2
m{ma
 + 
mf
 - m2 = 2
maTY;
(ma - m i ) 2 - m 2
2 = 2 m aT{;
T
(ma
-
щ ) - m
2m,.
2
.
T
_
{ma ~ fn2)2 ~ Щ
2m,
(7.2.11)
P a rc h a la n is h d a v u ju d g a k e lg a n z a rra la r k in e tik e n e rg iy a s in i 
parchalanish energiyasi orqali ifodalash mumkin. Buning uchun (7.2.1 l)ni 
quyidagicha yozamiz:

(ma ~ mi)2 - ml 
[(ma- щ ) + т2\ ( т а
от,)-w2]
2m.
2m.
Q
= ma—rrij—
m2 ekanligini e ’tiborga olib, birinchi ko‘paytmaga 
ma, m
larni ham qo'shib, ham ayiramiz:
T _ Q [ 2ma ~ 2m\ - ma + m \ + m 2] 
^

2m.

Щ
0
2m
Xuddi shuningdek:
T2 = Q
___
Q _
Щ
2 m a J
(7.2.12)
hosil boMadi.
Agar energiya ajralishi uncha katta bo‘lmasa 
(Q «
ma) va bir zarra
aytaylik 
xx
yengil (nij« m2) bo'lsa, u holda bu zarra amalda barcha kinetik 
energiyani olib ketadi: T j» 
Q.


Agar uning ustiga m («
Q
shart bajarilsa (masalan m , = 0) hamda m2 
= m -
Q
deb olish mumkin boMsa, u holda og‘ir zarra 
x2
ning tepki 
energiyasi quyidagicha hisoblanadi:
r, -
2m
a
Ikki zarrali parchalanishda paydo boMuvchi zarralam ing energiyasi 
qat’iy belgilangan, ular massalar bilan (7.2.10) yoki (7.2.11) formulalar 
yordamida aniqlanadi.
Misol: Tinchlikdagi 
p+
mezon + mezon va 
n
neytrinoga parchalandi. 
m*
mezon va 
n
neytrinoning kinetik energiyasi topilsin. 
mp+ = 139,66 MeV 
ггЛ = 105,66 MeV
Ш+ 
3
m = 0
n
(7.2.11) formulaga ko‘ra:
= K
. - m, f -n,;
= (139.66-105,66):
-0 .M eV, 4' l25SMer;

2m „
2-139,66
, 0 V

Ш
Ш

29, йщ еу.
2mx
2 139,66

Download 8,69 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   152   153   154   155   156   157   158   159   ...   179




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish