Зарифбой ибодуллаев асаб ва руҳият илмий-оммабоп рисола

Савол: Бундай болаларнинг келажаги қандай?
Жавоб: Албатта яхши. Айтиб ўтганимдек, аб санслар билан кечувчи 
эпилепсияни бартараф этиш осон. Бироқ бензонал дориси абсанслар 
билан кечув чи эпилепсияни кучайтириб юборишини эсда ту тиш 
лозим. Абсансларни бартараф этувчи дорилар кўп ишлаб чиқилган ва 
беморлар врач-невропатолог тавсиясига биноан ушбу дориларни ичиб 
юришлари керак.
НЕВРОЗ КАСАЛЛИКМИ ЁКИ ЁМОН ХАРАКТЕР?
Невроз касаллик бўлиб, унинг белгилари хулқ-атвор бузилишлари 
билан намоён бўлган лиги боис уни ёмон характернинг бир тури 
дейи шади. «Невроз» атамаси 1776 йили шотлан диялик врач Келлен 
томонидан таклиф қилинган. Бу касал ликни тиб илмининг султони Абу 
Али ибн Сино ҳам мукаммал ўрганган. Ўша даврда неврозга қуйидагича 
таъриф берилган: бу касалликда тана ҳарорати кўтарилмайди, бирон-
бир аъзо зарар ланмайди, танада лат еган жойлар бўлмайди, бироқ 
беморнинг асаби бузилган бўлади. 

 Невроз – асаб чарчашими?
Невроз – асаб тизимининг функционал касалли ги бўлиб, инсонга 
руҳий жароҳат етказувчи ташқи ва ички омиллар натижасида 
ривожланади. Демак, невроз асаб касаллигидир. Невроз белгилари узоқ 
ёки қисқа вақт давом этишидан қатъи назар, бутунлай тузаладиган 
касаллик. Лекин даволаш жараёни бир ой, баъзида ундан ҳам кўп давом 
этади. Неврознинг 3 тури фарқланади: неврастения (том маънода 
невроз), истерия ва миядан кет майдиган фикрлар.

 Невроз (неврастения) қандай касаллик?
Невроз асабнинг ортиқча зўриқишидан келиб чиқади. Асаби тор 
одамлар неврозга тез чали ни шади. Ақлий ва жисмоний меҳнатнинг 
номутано сиб лиги, доимий ҳиссий зўриқишлар, яқин киши си - 
дан жудо бўлиш, оила ва ишхонадаги келиш мов чиликлар, қўрқув 
ва хавотирда юриш неврозга сабабчи бўлади. Неврознинг оила 
аъзоларида учраши унинг ривожланишида наслий омилларнинг 
аҳамиятини ҳам кўрсатиб беради. Ёш болаларда неврознинг 
ривожланишига уни ўраб турган муҳит, айниқса, ота-она орасидаги 
жанжаллар сабабчи бўлади. Болалик даврида олган тан жароҳатлари 
ҳам бундан мустасно эмас.
Невроз нафақат жаҳлдор одамлар, балки ўта андишали одамларда 
ҳам ривожланиши мумкин. Айниқса, андишали одам жанжалли 
воқеалар рўй берганда ҳиссиётга изн бермасликка, ўзини бошқариб 

---

ЗАРИФБОЙ ИБОДУЛЛАЕВ
46
туришга ҳаракат қилади, бировнинг кўнглини оғритиб қўймай 
дейди. Бу ҳолатлар, аксарият ҳолларда, асаб тизимининг чарчашига 
сабабчи бўлади. Шунингдек, витаминлар етишмов чилиги, камқонлик, 
сурункали ва оғир касалликлар ҳам неврозга олиб келади.
