Zamonaviy axborot texnologiyalaridan

www.pedagoglar.uz
26-son 1 –to’plam may 2022 
Sahifa: 30 
. I. А. Kаrimov «Bаrkаmol аvlod – O‘zbekiston tаrаqqiyotining poydevori», 
«O‘zbekiston» 1997y. 
2. «Kаdrlаr tаyyorlаsh milliy dаsturi», «Toshkent» 1997y. 
3. А. T. G‘ofurov, M. Mаxkаmov «Botаnikаdаn ekskursiyаlаr o‘tkаzish metodikаsi», 
«O‘qituvchi» 1991y. 
4. А. T. G‘ofurov, S. Xаbirovа «Biologiyаdаn sinfdаn tаshqаri mаshg‘ulotlаr», 
«O‘qituvchi» 1978y. 
5. J. Tolipovа vа boshqаlаr «Botаnikа» 5-6 sinflаr metodik qo‘llаnmа. 2003y 

---

www.pedagoglar.uz
26-son 1 –to’plam may 2022 
Sahifa: 31 
Amir Temur davlatining xalqaro munosabatlarda va davlatchiligimiz tarixidagi 
beqiyos o’rni 
Toshkent viloyati Yangiyo’l tumani 37-sonli umumiy o‘rta ta'lim 
maktabining tarix fani o‘qituvchisi 
Babayev Davron Mamadaminovich 
Annotatsiya:
Ushbu maqolada jahon tarixida yorqin iz qoldirgan buyuk 
bobomiz Amir Temur davlatining tashkil etilish va bu davlatning o’ziga xos 
boshqaruv tizimi, shuningdek, XIV-XV asrlarda mavjud bo’lgan qudratli 
davlatlar bilan munosabatlari keltirib o’tiladi. 
Kalit so`zlar: 
Sohibqiron, Ko'ragon, Chig’atoy ulusi, “Temur tuziklar”, 
dargoh, 
Devonbegi,
davlat hay'ati, 
“Siyosatnoma”,
Isfaxoniy, „oltin 
asr“,
“Sohibi jahon” 
, 
“Sohibi adl” – “Adolat
sohibi”, 
“Amir Temur yili”
 
1. Amir Temur davlatining shakllanish tarixi 
O`zbek davlatchiligi tarixining yorqin siymolaridan biri,olamga mashhur katta 
imperiyani tuzgan din va davlat homiysi, siyosatchi, ilm-fan, san'at, madaniyat va 
ma'rifat targ`ibotchisi bobomiz Amir Temurning Movarounnahrni birlashtirish 
yoʻlidagi harakati XIV-asrning 60-yillari boshlaridan boshlandi. XIV-asrning 50-
yillari oxirida Movarounnahrda amirlarning oʻzaro kurashi kuchayib, amir Qazagʻon 
oʻldirildi. Mamlakatda siyosiy parokandalik avjiga chiqib, ogʻir tanglik sodir boʻldi.
Bu davrda Chigʻatoy ulusining sharqiy qismi — Yettisuv va Sharqiy Turkistonda 
hukmronlik qilayotgan moʻgʻul xonlari Movarounnahrdagi ogʻir siyosiy vaziyatdan 
foydalanib, bu yerda oʻz hokimiyatini oʻrnatishga harakat qiladilar. Jeta xonlaridan 
Tugʻluq Temur va uning vorisi Ilyosxoja 1360 — 61 va 1365-yillarda 
Movarounnahrga bir necha bor bostirib kiradilar. Moʻgʻul xonlarining boskinchilik 
yurishlari va zulmiga qarshi xalq harakati boshlanadi. Biroq, Movarounnahr amirlari 
xalqqa bosh boʻlib, moʻgʻul bosqinchilariga qarshi kurashga jurʼat eta olmaydilar. 
Ularning bir qismi dushman tarafiga oʻtadi, ikkinchi qismi esa el-yurtni tark etib, 
oʻzga mamlakatlardan boshpana izlaydilar. Sharoit taqozosi bilan xon xizmatiga 
oʻtib, uning yorligʻi bilan oʻz viloyatining dorugʻasi etib tayin qilinadi. Shubhasiz, bu 

---