|
Keywords
: education, system, quality, higher education, personnel,
system, diploma, university.
Hech birimizga sir emas, soʻngi yillarda fuqarolarimizning
mamlakatimizdagi maktablarda va oliy taʼlim muassasalarida sifatli taʼlim
berilmasligi, koʻplab ota-onalar farzandlarini kichik yoshdan boshlab bir
necha fan boʻyicha repetitorlarga, berishga majbur boʻlayotganidan norozi
boʻlib bildirgan fikrlari koʻcha kuyda, ijtimoiy tarmoqlarda tez tez uchrab
turmoqda. Hukumatimizning 2017-yil 18-iyuldagi 515-son qarori bilan
kadrlar tayyorlash sifati va oʻquv jarayoni samaradorligining xolisona
baholanishini nazorat qilish sohasida davlat siyosatini amalga oshirish
maqsadida Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi
Taʼlim sifatini nazorat qilish davlat inspeksiyasi tashkil etilgan edi.Oʻtgan
davr mobaynida ushbu tashkilot tomonidan Oʻzbekiston tarixida ilk
marotaba oliy taʼlim muassasalari hamda umumiy oʻrta taʼlim
muassasalari reytingi aniqlanib eʼlon qilindi.[1]
Taʼlim inspeksiyasi tomonidan nodavlat taʼlim muassasalari tashkil
etish jarayonlarini soddalashtirish bilan birga, litsenziya talabgorlarining
murojaatlarini qisqa muddatlarda koʻrib chiqishi yoʻlga qoʻyildi (2018-
yilning 1-yanvarida yurtimizda 500 ta nodavlat taʼlim muassasalari
faoliyat koʻrsatgan boʻlsa bugungi kunda ularning soni 2534 tani tashkil
etmoqda).
Oʻquvchi ilk bora maktabga kelganda uni bilimga qiziqtira olish
oʻqituvchining mahoratiga bogʻliq. Shunday ekan, avvalo, yaxshi ustoz
tanlash eng muhim jihat sanaladi. Buning uchun ota-ona maktab davri
boshlanishidan oldin oʻqituvchilar haqida maʼlumot olishga harakat qiladi.
Yaʼni oʻquvchining qobiliyatini yuzaga chiqara oladigan, muammolar
boʻlganda bolani toʻgʻri yoʻnaltira oladigan ustoz tanlash muhim.
Ayniqsa, boshlangʻich sinf oʻqituvchisining bolaga bergan bilimi,
oʻquvchi uchun bir umrlik poydevor boʻladi. U avvalo, bolalarning
mantiqiy
tafakkur
qila
olish
salohiyatini,
aqliy
rivojlanishini,
dunyoqarashini, savodxonligini shakllantirishi hamda erkin fikrlay olish,
oʻzgalar fikrini anglash, oʻz fikrini ogʻzaki va yozma ravishda ravon bayon
qila olish koʻnikmalarini egallashlariga erisha olishi lozim. Har bir
maktabni tajribali, bilimli boshlangʻich sinf oʻqituvchilari bilan taʼminlash
bizning eng dolzarb vazifalarimizdan biridir.Kuzatuvlarimiz natijasiga
koʻra, oxirgi vaqtlarda ota-onalar oʻz farzandlarini rus tilidagi sinflarga
oʻqishga berishni xohlashadi. Achinarlisi, bunday holatlarda rus tilini
bilmaydigan bolalarning ota-onalari ham rus sinflarga harakat qilishadi.
92
Ularda asosiysi tilni oʻrgansa boʻldi, ertaga boshqa fanlarni bir amallab
oʻrganib oladi degan fikr ham yoʻq emas. [2].
Oʻquvchi imkoni boricha birinchi sinfdan boshlab hamma oʻquv
rejadagi fanlarni oʻzlashtirishi lozim. Bilamiz, insonning oʻz Ona tiliga
eʼtibori uni mukammal oʻrganishdan boshlanadi. Shunday ekan, bugun
ota-onalar farzandlariga oʻz ona tilini oʻrganishdagi eʼtiborlarini
kuchaytirilsa maqsadga muvofiq boʻladi. Ota-onalar farzandini oliy taʼlim
muassasalariga tayyorlash uchun qoʻshimcha repetitorga berishadi.
Ayniqsa, soʻngi 2-3 yilda oʻquv markazlari soni oshganidan ham ularga
talab katta ekanligini koʻrishimiz mumkin. Ularning noroziligi oʻrinli
sababi oliy taʼlim muassasasiga kirish uchun maktabning oʻzida olingan
bilim yetarli boʻlishi lozim. Bir necha farzandi repetitorga qatnaydigan
ota-onalarni toʻgʻri tushunish kerak. Har bir fan boʻyicha salmoqli summa
toʻlanadigan ushbu xizmatlardan foydalanishgan.
Pedagoglar bilim salohiyatini adolatli baholash, shu orqali taʼlim-
tarbiya sifatini oshirish maqsadida umumtaʼlim muassasalarining pedagog
kadrlarini attestatsiyadan oʻtkazish tartibi qayta koʻrib chiqildi va
Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2019-yil 13-maydagi
392-son qarori bilan “Maktabgacha, umumiy oʻrta, oʻrta maxsus, kasb-
hunar va maktabdan tashqari davlat taʼlim muassasalari pedagog kadrlarini
attestatsiyadan oʻtkazish tartibi toʻgʻrisidagi nizom” tasdiqlandi.
Pedagoglar soni esa kamaymoqda. Bu ham boʻlsa mamlakatimizda
pedagoglar obroʻini (mavqeyini) oshirish, ularning oʻz ustilarida
ishlashlari uchun yaratilayotgan shart sharoitlar hamda ularni ortiqcha
mehnatlarga jalb qilmaslik boʻyicha amalga oshirilayotgan ishlarning
dastlabki natijalari sifatida qabul qilish mumkin[3].
Keyingi yillarda mamlakatimizda ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishning
ustuvor yo‘nalishlariga hamda xalqaro standartlar talablariga mos
keladigan oliy ta’lim tizimini yaratish bo‘yicha keng ko‘lamli ishlar
amalga oshirilmoqda.Hududlarda yangi oliy ta’lim muassasalarining
tashkil etilishi, kadrlar tayyorlashning zamonaviy ta’lim yo‘nalishlari va
mutaxassisliklari hamda sirtqi va kechki bo‘limlarning ochilishi, oliy
ta’lim muassasalariga qabul kvotalarining oshirilishi mazkur yo‘nalishdagi
muhim islohotlar hisoblanadi.
Xulosa qilib aytadigan bo'lsak, hozirgi kunda ta'lim sifatini
oshirishga qaratilgan qator chora-tadbirlar va islohotlar amalga
oshirilyapti.Bugungi kunda Respublikamiz yoshlarining 30 % dan ortiqi
oliy ma'lumotli kadr hisoblanadi.Bugungi kunda ta'lim sifatini yanada
oshirish asosiy mezon qilib qo'yilgan.
93
Do'stlaringiz bilan baham: |
