Замонавий қурилиш материаллари, буюмлари ва технологиялари

5.2. Енгил бетонлар
Оддий бетоннинг камчилиги, бошқа бир қатор камчиликлари қатори ўртача зичлигининг юқорилиги ва нисбатан юқори иссиқлик ўтказувчанлигидир. Бу камчиликлар бетоннинг зичлиги камайтирилганда камаяди.
Ер усти қурилишида конструкциянинг хусусий оғирлиги “” нинг умумий юкланиш “q” га нисбати тахминан 0,5 дан 0,7 гачани, катта равоқли кўприкларда эса ҳатто 0,85 ни ташкил этади. Бетоннинг зичлиги =1600 кг/м³ бўлганда унинг хусусий оғирлиги улуши одатдаги бетонга нисбатан 2/3 га пасаяди. Умумий юкланиш q тахминан 20-25%га камаяди, /q нисбат эса 0,4 дан 0,75 гачани ташкил этади.
Ер усти қурилишида оддий бетондан фойдаланилганда унинг иссиқлик ўтказувчанлиги юқори бўлганлиги сабабли деворлар, уст ёпмалар ва том, одатда, фақат кўп қатламли, яъни махсус иссиқлик изоляция қатламли бўлиши мумкин. Бундай кўп қатламли конструкция қурилиш-физикавий қийинчиликлар туғдиради, улардан енгил бетондан фойдаланиб қутулиш мумкин.
Енгил бетонлар ўртача зичлигига қараб Германияда қуйидаги турларга бўлинади:

• 
  2100-2000 кг/м³ - оддий енгил бетон
  
• 
  2000-1300 кг/м³ - енгил конструктив бетон, сиқишга мустаҳкамлиги 5 МПа дан юқори
  
• 
  1300-800 кг/м³ - енгил иссиқликдан изоляцияланган конструктив бетон, сиқишга мустаҳкамлиги 3,5 МПа дан юқори ва иссиқлик ўтказувчанлиги 0,75 Вт/мК дан паст.
  
• 
  800-250 кг/м³ - жуда енгил бетон, сиқишга мустаҳкамлиги 0,5 МПа ва иссиқлик ўтказувчанлиги 0,30 Вт/мК дан паст.
  

37-расмдан кўринишича, енгил бетоннинг сиқишга мустаҳкамлиги ҳажмий зичликка, яъни ғовакликнинг ортишига қанчалик боғлиқ экан, шунингдек, бу боғлиқлик кўп жиҳатдан енгил бетоннинг тури билан белгиланади. Масалан, сиқилишга мустаҳкамликнинг 5 МПа гача пасайиши 1700 кг/м³ бўлганда ҳам, фақат 600 кг/м³ бўлганда ҳам юз бериши мумкин.

37- расм. Турли бетонларда сиқилишга бўлган мустаҳкамлигининг (R_с) ўртача зичлигига (_0/) боғлиқлиги (Германия мисолида)