Замонавий қурилиш материаллари, буюмлари ва технологиялари

5.3.2. Иссиқлик ўтказувчанлик

Иссиқлик ўтказувчанлик биринчи навбатда, ғовакликка, яъни бетоннинг зичлигига боғлиқ. Енгил бетонда бир хил зичликда кварц қумининг қўшилиши муҳим роль ўйнайди, чунки кристаллик кварц анча аморф бўлган енгил тўлдиргичга қараганда иссиқликни яхшироқ ўтказади: енгил тўлдиргичга кварц қумидан ҳар 10 ҳажмий фоиз қўшилиши бетоннинг иссиқлик ўтказувчанлигини тахминан 6% дан (шиширилган сланец) 12% гача (керамзит) оширади. Ва аксинча, аморф қўшимчалар ёрдамида (трасс, кул, термозит ва шлак) иссиқлик ўтказувчанликни тахминан шунча ошириши мумкин.

DIN 1048 (4-қисм) стандарти берк структурали енгил бетоннинг иссиқлик ўтказувчанлиги учун қуйидаги хисобий қийматларни беради, улар кварц қуми қўшилганда 20% ортади (6 – жадвал):
6 – жадвал. Енгил бетон зичлиги ва иссиқлик ўтказувчанлик коэффициент ўртасидаги боғланиш (Германия тажрибаси )мисолида

Бетоннинг ўртача зичлиги, кг/м³	Иссиқлик ўтказувчанлик, Вт/(м^.К)
800 900 1000 1100 1200 1300 1400 1500 1600 1800 2000	0,39 0,44 0,49 0,55 0,62 0,70 0,79 0,89 1,0 1,3 1,6

Енгил бетондан ер усти иншоотларини қуришда унинг яхши иссиқлик изоляцион хоссалари туфайли маълум шароитларда махсус иссиқликдан изоляцияловчи қатламлардан воз кечиш мумкин. Паст даражадаги иссиқлик ўтказувчанликнинг афзалликлари шунингдек буғлантиришда, қишда қуришда ва ёнғин тушганда намоён бўлади. Иккинчи томондан кучли иссиқлик нурланишда (масалан, уст ёпма плиталарда) ташқи ва ички томонлар ўртасида температуранинг жуда юқори фарқи оқибатида қийшайиш ҳавфи вужудга келади.