Замонавий араб тилида олд кўмакчилар таъсирида феъл маъноларининг ўзгариши

ﻋﻞ old ko’makchisi va uning fe’l ma’nolarini o’zgarishdagi o’rni

• Arab tilidagi fe’llarning semantik rivojida old ko’makchilar muhim ahamiyatga ega.
• Xozirgi zamon arab tilshunosligi bizga, fe’llarni old ko’makchilar bilan munosabatga kirishganda ularda tub ma’no o’zgarishlari sodir bo’lishi haqida ko’plab ma’lumotlar beradi. Bu erda so’z fe’lning kontekstual, ya’ni leksik kontekstga tegishli bo’lmagan ma’nolari haqida emas, ma’nolarning lug’aviy differentsiatsiyasi haqida bormoqda. Fe’lning ko’makchilar bilan o’zaro ta’siri natijasida ega bo’ladigan ma’nolar va bu ma’nolarning mohiyati turlicha ko’rinishda namoyon bo’ladi, ya’ni fe’lning u yoki bu old ko’makchi bilan ifodalanishi fe’lga yangi ma’nolarni beradi:
• ‘allaqa + akk/akkuzativ aloqa/ - osmoq, nimanidir osib qo’ymoq
• + ‘ala predlogi – biror narsani biror narsa(ning usti)ga osib qo’ymoq.
• ‘allaqa + ‘ala – biror narsani sharhlamoq /ya’ni biror narsaga (sharh) osmoq/ (‘ala – harakatning predmetga tomon yo’nalishini bildiradi).
• + ila – kimnidir, nimanidir borib ko’rmoq, ziyorat qilmoq /ila old ko’makchisi harakat yo’nalishini bildiradi/.
• Shunday qilib, fe’lni old ko’makchilar ta’sirida ma’nosining qayta anglanishi harakatni ob’ektga bo’lgan munosabatini o’zgarishidan iboratdir, bu esa o’z navbatida fe’lning sintaksik aloqalarida o’z aksini topadi.