Замонавий араб тилида олд кўмакчилар таъсирида феъл маъноларининг ўзгариши

Arab tilidagi fe’l haqida umumiy ma’lumot

• Ish-harkat yoki holatni bildiruvchi bu so’z turkumi arab tili grammatikasida juda katta o’rin tutadi. Chunki juda ko’p boshqa turkum so’zlari ham asosan fe’l o’zaklari zaminida yasaladi.
• Fe’llar ilgari aytganimizdek, uch o’zak undoshli va to’rt o’zak undoshlilarga bo’linadi va ularning ko’pchiligini uch o’zak undoshli fe’llar tashkil etadi.
• Bu o’zak undoshlari atrofidagi unlilarni o’zgartirish, u yoki bu o’zak undoshni ikkilantirish, biror noo’zak undoshni kiritish yo’li bilan fe’llarning hosila shakli yasaladi. Hosila shaklidagi fe’llarning, tabiiyki mazmunida ham o’zgarish sodir bo’ladi. Hosila shakllarini boblar deb atash qa’bul qilingan. Arab tadqiqotchilari uch o’zak undoshli fe’llarning boshlang’ich shaklini FI’LUN SULA:SIYYUN MUJARRADUN, deb atashadi. Uch o’zak undoshli fe’llar arab tilida fe’llarning asosiy qismini tashkil qiladi. Uning xammasi bo’lib o’n besh bobi mavjud. Shundan o’n bobi hozirgi arab adabiy tilida aktiv ishtirok etadi. Qolgan besh bobi esa qadimgi arab tilida keng ishlatilgan, lekin keyinchalik iste’moldan chiqib ketgan. Аrаb tilidаgi fе’llаrning infinitiv (nоаniq) shаkli yo’q. Shuning uchun Еvrоpа vа rus tillаridаgi dаrsliklаrdа vа luqаtlаrdа shаrtli infinitiv shаklidа fе’lning 3-shаhs, muzаkkаr, birlikdаgi shаkli bеrilаdi.