Zahiriddin muhammad bobur nomli andijon davlat universiteti

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
ZAHIRIDDIN MUHAMMAD BOBUR NOMLI
ANDIJON DAVLAT UNIVERSITETI

_________________________________________ fakulteti

__________________________________yo‘nalishi talabasi
_____________________________________________ning
________________________________fanidan tayyorlagan

KURS ISHI
Mavzu: ___________________________________________
___________________________________________
___________________________________________

Ish rahbari: ______________________________________

Andijon-2020 yil


Algebraik va Transctendent chiziqlar 2
KIRISH
Bizga malumki matematika hayotimizni ajiralmas qisimiga aylaninib qoldi matematika kirib bormagan biror yonalish yoki biror soha yoq matematika bor joy doyim rivoj topib kelgan chunki matematika hech qachon aldamaydi. Biz ham matematikani o’rganar ekanmiz uni qanchalar hayotga muhim ekanligini bilib boramiz. Ammo biz bilgan lekin hali hayotga tadbiq qilinmagan ko’plab mavzular mavjud meni bir domlam aytgandi matematika real hayortan besh yuz yil oldinda yuradi deb biz ishonamiz va harakat qilamiz hozirda o’rganayotgan narsalarimizni hayotga tadbiq qilishga.
Chiziq haqida dastlabki tushunchalar qadim zamonlarda paydo bo‘lgan bo‘lsada,u matematikada eng qiyin tushunchalardan biri bo‘lib qolmoqda. Uning ta’rifini birinchi bo’lib 1923 yilda rus matematigi P.S Urison berishga muvoffaq bo'ldi. Hozirda chiziq tushunchasi matematik fan topologiyada o‘rganiladi.

Egri chiziqlar fan va texnikaning turli sohalarida foydalaniladi. Ular modellash amaliyotida, belgilash ishlarida, teng qiymatli ko‘p komponentli tizim va boshqalarda keng qo‘llanadi.

Chizma geometriyada egri chiziqlar yasovchi sifatida ahamiyatlidir.

Egri chiziqlar bilan sirtning karkasi tashkil qilinadi, shuningdek, sirt ustida to‘r hosil qilinadi. Chizma geometriyada egri chiziqlar kinematik nuqtai nazardan qaralib harakatlanayotgan nuqtaning izi, traektoriyasi sifatida qabul qilinadi. Shuningdek, egri chiziqni sirtning chegarasi (konturi) yoki ikki sirtning o‘zaro kesishuvi natijasi sifatida ham qarash mumkin.

Algebraik va Transctendent chiziqlar 3

Egri chiziqni hosil qilish turlari turlicha. Ba’zi chiziqlar ma’lum qonun bo’yicha hosil qilinadi va bunday chiziqlar qonuniy chiziqlar deb ataladi. Boshqa bir chiziqlarning hosil bo‘lishi empirik harakterga ega bo‘lib ular qonunsiz egri chiziqlar deyiladi .

Qonuniy egri chiziqlar algebraik va transcendent egri chiziqlarga ajraladi. Dekart koordinata tizimida algebraik tenglamalar bilan ifodalangan egri chiziqlar algebraik va transcendent funksiyalar bilan ifodalangan egri chiziqlar transcendent egri chiziqlar deb ataladi.


Algebraik va Transctendent chiziqlar 4