Zahiriddin muhammad bobur nomidagi andijon davlat universiteti ingliz tili grammatikasi kafedrasi

Speech samples in Uzbek:
Илгарилари қўлимга пул тушса, китоб олар эдим. Металл киздирилса, кенгаяди.
Эшикдан кўринса борми, чопиб олдига боради (П.Турсун).
Ёмғир ёғмаса, келаман.
Агар ёмғир ёғса, келмайман.
Мабодо ёмғир ёғса, келмайман.
Борди-ю, ёмғир ёғса, келмайман.
Башарти ёмғир ёғса, келмаман.
Ёрдам берсангиз, ишни тугата оламан.
Ёрдам берсангиз, ишни тугатишим мумкин.
Ёрдам берсангиз, ишни тугатса керак.
Билган бўлса, жанжал бўлгандир.
Бўш вақти бўлса, телевизор кўрар экан / эмиш.
Ҳозир бўш бўлсам (эди), футбол уйнар эдим.
Ҳозир бўш бўлсам, футбол ўйнашим мумкин эди.
Ҳозир бўш бўлганимда (эди), футбол ўйнаган бўлар эдим.
Ҳозир бўш бўлганимда, футбол уйнашим мумкин эди.
Ҳозир буш бўлганимда, футбол ўйнай олар эдим.
Ҳозир ёмғир ёгмаётган бўлса (эди), футбол уйнар эдик.
Ҳозир ёмғир ёгмаётган бўлганда (эди), футбол уйнар эдик.
Ҳозир ёмғир ёғмаётган бўлса (эди), футбол ўйнаётган бўлар эдик.
Ҳозир ёмғир ёғмаётган бўлганда (эди), футбол ўйнаётган бўлар эдик.
Ҳозир ёмғир ёгмаётган бўлса (эди), футбол ўйнаётган бўлишимиз мумкин эди.
Кеча келсанг (эди), уни кўрар эдинг.
Кеча келсанг (эди), уни кўрган бўлар эдинг.
Кеча келганингда (эди), уни кўрар эдинг.
Кеча келганингда (эди), уни кўрган булар эдинг.
Кеча шу ишни қилмаган бўлсанг (эди), бугун биз билан кетар эдинг.
Кеча шу ишни қилмаганингда (эди), бугун биз билан кетар эдинг.
Олдинрок келганингда (эди), ҳозир футбол ўйнаётган бўлар эдик.
Келар экансан, бошинг кетади (Эртак).
Келдинг - балога коласан.
Бир нарса десин-чи, бошида тегирмон тоши юргизаман (А. Мухтор).
У мени таниса экан, уйига борсам (М.Аск;арова).
Уйланаман десанг, қишлоғимизда ҳам яхши қизлар кўп (С.Аҳмад).
In Uzbek the principal clause may be one-member sentence expressed by attatude units such as бас, кошки, хўп, майли, балли, зора, яхши, ёмон, бўлди, бўлгани etc.:
Кошки, бу кўз кўрадиган бўлса (Ойдин).
Шунга ишонсангиз, балли (Ҳ.Ғулом).
Зора, опам келган бўлса (М.Асқарова).
Планимизни бажарсак, басда (А.Қаҳҳор).
Ундай бўлса, яхши.
Йулчига яхши караса, майли-я! (Ойбек)
Ишонсангиз - хўп (Ойбек).
Менга битта ишора қилса булгани (М.Асқарова).
Сен мени севсанг бўлди.
In some complex sentences conditional relation cooccur with other syntactic relations -attributive, temporal, local etc.This phenomenon is called «syntactic sincretism». E.g.
Ким шундай қилса, у менинг дўстим эмас (complex sentences with a subject clause).
Ким келса, уни кабинетимга олиб киринг (complex sentences with an object clause).
Кимнинг дили пок бўлса, унинг тили ҳам пок бўлади (complex sentences with an attributive clause).
У қачон келса, жанжал чиқаради (complex sentences with an ad­verbial clause of time).
У қаерга борса, мен ҳам бораман (complex sentences with an adverbial clause of place).
In Uzbek complex sentences of adverbial clause of condition the conjunction агар is an optional element, therefore it may easily be omitted:
Агар келадиган бўлсам, қўнғироқ қиламан > Келадиган бўлсам, қўнғироқ қиламан.
In both languages to strengthen the conditional relation such units as then, унда, у холда, шунда, у вакт, у вактда are used in the principal clause:
If it is compensation for not being white then I will fight it with all my strength (Abrahams).
If they do that then the word will be open for them (Abrahams).
Агар никоҳлар, сен оқ эмассан деб кораларни камситиш бўлса, у холда мен бор кучим билан бунга қарши курашаман (Абрахам).
Агар улар ишни килишеа, унда дунё улар учун очик; бўлади (Абрахам).
The subordinate clauses introduced by the conjunctions provided, providing (that), suppose, supposing (that), on condition (that) are bookish.
In both languages depending on the rheme, the means of connect­ing the subordinate and principal clauses the subordinate clause may locate before, after or inside the principal clause:

1. 
   If you continue in this way you will break your mother's heart! (Aldington)
   

Қалб саломат бўлса, ақл ҳам, фикр ҳам саломат бўлади (С.Ахмад).

2. 
   Kill that lame devil, if you can't take him alive! (Voynich)
   

Ур, мард бўлсанг (С. Ах;мад).

3. 
   In certain cases the relative pronoun, if it is not the subject of its clause, can be deleted (N.Francis).
   

У, Тоға кўнса, Найманга кетади (С.Ахмад).
In conditional clauses as in time clauses the present tense forms are used instead of the future tense forms:
I'll tell you if he comes. He will be offended unless you appologize. In Uzbek conditional clauses the modal meaning of the conditional mood in the subordinate clause depends on the verbal forms used in the principal clause. Compare:
Қачонлигини билсам, келаман (possibility). Қачонлигини билсам, келган бўлар эдим (unreality) At the requirements of communication some types of conditional clauses may be subjected to parceling:
Supposing I used the money to buy this building? What would it be worth? (Hardy)
Қани энди, бизнинг ғоямизни тушунадиган яхши бир рассом топилса! Варақани суратли қилиб чиқарар эдик (Войнич).
In both languages complex sentences with an adverbial clause of condition are the favorable context for some verbal forms to change their primary meaning i.e. for mood shift and tense shift.
English complex sentences with an adverbial clause of condition are the most difficult than other complex sentences for Uzbek stu­dents and they Eause a lot of interlanguage interferences.
Comparative typology of Hypotaxemes with an Adverbial Clause of Result in Modern English and Uzbek/Russian