Zahiriddin muhammad bobur nomidagi andijon davlat universiteti o‘zbekiston tarixi kafedrasi tarixiy o‘lkashunoslik va urbanizatsiya

Hayvonlarning nomi bilan bog‘liq joy nomlari (zoonimlar). Dunyo xaritasida hayvonlarga bog‘liq holda vujudga kelgan nomlar ko‘p uchraydi. Hozirgi vaqtda mavjud bo‘lgan bunday nomlarni taxlil qilish bilan qadimda ayrim xayvonlar tarqalgan joylarni ham aniqlash mumkin. Amudaryo bo‘yida Termiz yaqinidagi Maymunto‘qay, Toshkent viloyatidagi G‘azalkent (g‘izol-kiyik), Bog‘iston (aslida bug‘iston so‘zidan), So‘qoq (oq kiyik), Ilonlisoy, Kaptarxona, Kurkuldak (qush), Toshkent shahridagi Bo‘rijar, Qurbaqaobod va boshqalar mazkur joylarda qadimda shunday hayvonlar ko‘p bo‘lganidan dalolatdir.
Aholining kasb-xunaridan olingan nomlar. Kasb-hunar bilan bog‘liq xolda paydo bo‘lgan geografik nomlar o‘rta va ayniqsa kichik (mikro) toponimlar orasida ko‘p uchraydi. Moskva yaqinidagi Ximki shaharchasi, Sirdaryo viloyatidagi Paxtakor tumani, Qashqadaryodagi Chiroqchi, Dehqonobod shaharlari, Buxoro viloyatidagi Qoravulbozor shahri shular jumlasidandir. Toshkentda
Egarchi, O‘qchi, Pichoqchilik, Zargarchilik, Choponbozor, Qalandarxona, Shifokorlar shaharchasi va boshqalar bor. O‘rda, Xonaqo, Mahkama, Qoziko‘cha kabi toponimlar ma’muriyatga tegishli tashkilotlar nomidan paydo bo‘lgan.
Shaxslarning ism-shariflari, taxalluslariga qo‘yilgan geografik nomlar (antroponimlar). Dunyo xaritasida bunday nomlar tilga kirganda sayyoh va geograflar, yangi yer ochuvchi, noma’lum o‘lkalarga borib, jonini garovga qo‘ygan tadqiqotchi olimlar, ularning qilgan ishlari, yozilgan asarlari, qaxromonliklari haqida ko‘p bilib olardik. Afsuski, xaritalar gapirmaydi. Lekin bunday toponimlarda ana shunday kishilarning nomlari mangu saqlanadi. Ana shuning uchun ham joy nomlarini o‘zgartirganda shu nomlar egalarining kimligini bilmasak, ko‘p shoshmasligimiz zarur. Dunyo xaritasidagi Kuk, Bering, Magellan, Kolumb, Gudzon, Livingiston, Mikluxo-Maklay, Barens, Laptevlar, Bass, Flinders, Shokolskiy nomlari ana shunday nomlardandir. Jahon fani, madaniyati, ma’naviyati taraqqiyotida buyuk xissa qo‘shgan allomalarning, vatan ozodligi, mustaqilligi uchun kurashgan, jonini fido qilgan vatanparvarlarning nomlari ham joy nomlarida mangu saqlanadi. Bunday nomlarga Beruniy, Navoiy, Ulug‘bek, Al-Xorazmiy, Ibn Sino, Al-Farg‘oniy, Forobiy, Pushkin, Vashington, Jaloliddin Manguberdi kabi nomlarni kiritish mumkin.
Bulardan tashqari respublikamizning barcha ovul, qishloq, posyolka, vodiylari va vohalari hamda viloyatlari nomlari ham toponimlar bo‘lib ularning ko‘pchiligi hali to‘la o‘rganilmagan.